Facebook Takip edebilirsiniz

22 Eylül 2011 Perşembe

Geçici Vergide Yanılma Payı "örnekli açıklaması"

Geçici Vergide Yanılma Payı


 

 

Eğer vergi mevzuatı ile direkt ilgili değilseniz, yazının başlığını okuyunca vergide yanılma payı mı olur diyebilirsiniz. Yanılmamıza pek müsaade etmeyen, yanıldığımızda maruz kalacağımız cezaları da içeren vergi mevzuatında istisnai de olsa böyle kolaylıklar, müsamahalar, hoşgörüler söz konusu olabiliyor.

 

 

Kısaca geçici vergi konusuna değinip asıl konumuz olan geçici vergide yanılma payı konusunu aktarmaya çalışayım.

*Gelir vergisi mükelleflerinden ticari kazanç (basit usulde vergilendirilenler hariç) ile serbest meslek kazancı elde edenler ve kurumlar vergisi mükellefleri, yıllık gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmek üzere geçici vergi ödemekle yükümlüdürler.

*Geçici vergi oranı, gelir vergisi mükellefleri için %15,kurumlar vergisi mükellefleri için %20’dir.

*Kesinti yolu ile ödenen vergiler, hesaplanan geçici vergiden mahsup edilir.

*Vergi incelemesi esnasında geçici verginin eksik hesaplandığı tespit edilirse, eksik geçici vergi ikmalen veya re’sen tarh olunur. Eksik beyanın olması halinde vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi de gündeme gelecektir. Ancak, eksik beyanda bulunulduğunun tespiti, yıllık verginin vergilendirme döneminin kapanmasından sonra gerçekleşirse sadece vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi tarh edilir.

 

Geçici Vergide Yanılma Payı.


Geçici vergi matrahı, dönem sonu işlemlerine ilişkin kayıtlar yapılmadan tespit edilir. Örneğin, envanter sayımı yapılmaz. Kaydi envanter dikkate alınır. Amortisman kayıtları yapılmayabilir. Bu gibi sebeplerden dolayı bu verginin matrahını tespit ederken yanılma ihtimali yüksektir.

Geçici vergi matrahının tespitinde yanılma olması halinde nasıl hareket edileceğine ilişkin esasları düzenleyen Gelir Vergisi Sirkülerinin ilgili bölümü aşağıdaki gibidir.
“Yapılan incelemeler sonucunda geçmiş dönemlere ait geçici verginin %10’u aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tespiti halinde, eksik beyan edilen bu kısım için re’sen veya ikmalen geçici vergi tarh edilir. Mahsup süresi geçtikten sonra kesinleşen geçici vergiler terkin edilir, ancak gecikme faizi ve ceza tahsil edilir.
Geçici verginin %10’u aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tespit edilmesi halinde, %10’u aşan kısım re’sen veya ikmalen tarhiyata konu olacaktır. Bu durumda, tarh edilecek ek vergi için vergi ziyaı cezası ve gecikme faizi uygulanacaktır.
Bu çerçevede, yapılan incelemeler sonucunda geçmiş dönemlere ait geçici verginin %10’u aşan tutarda eksik beyan edildiğinin tespiti halinde, %10 yanılma payının beyan edilmesi gereken geçici vergi matrahı üzerinden hesaplanması gerekmektedir.

.
Mükelleflerin hesap hataları sonucu yanılma hali düzenlemiş olup, geçici vergi beyannamelerinde matrah beyan etmeyen mükellefler için beyan edilmesi gereken vergi matrahının %10’u kadar bir yanılma payı söz konusu olacak, geçici vergi beyannamesi vermeyen mükellefler için ise yanılma payı uygulanmayacaktır.”(GVK Sirküleri-25)

.
Örnek:1 X şirketinin 2011 yılının Ocak-Haziran vergilendirme dönemi geçici vergi beyanına göre vergiye tabi kazancı 100.000.-TL olup, bu tutar üzerinden 20.000.-TL tutarında geçici vergi hesaplanmış, mükellefin tevkif suretiyle ödemiş olduğu vergi bulunmadığından bu tutarın tamamı vergi dairesine ödenmiştir.

Yapılan inceleme neticesinde, X Şirketinin ilgili dönem kazancının 150.000.-TL olduğu tespit edilmiştir. Bu durumda mükellefin olması gereken beyanına göre re'sen veya ikmalen yapılması gereken tarhiyat ve uygulanacak ceza aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır.

* Beyan edilmesi gereken geçici vergi matrahı 150.000.-TL

* Beyan edilmesi gereken geçici vergi matrahının yüzde 10'u 15.000.-TL

*Yüzde 10 yanılma payı dikkate alındığında üzerinden geçici vergi hesaplanacak matrah (150.000-15.000=)135.000.-TL

*Yüzde 10 yanılma payı dikkate alındığında hesaplanması gereken geçici vergi 27.000.-TL

*Beyan edilen matrah tutarına göre hesaplanan geçici vergi 20.000.-TL

*Üzerinden vergi ziyaı cezası ve gecikme zammı hesaplanacak geçici vergi 7.000.-TL

Görüldüğü üzere yanılma payı, beyan edilen matraha göre değil beyan edilmesi gereken matraha göre hesaplanmaktadır.

.
Örnek.2 X şirketi Ocak-Haziran 2011 dönemi için zarar beyan etmiş olsun. İnceleme sonucu ise 150.000.-TL geçici vergi matrahı beyan etmesi gerektiği tespit edilmiş olsun.
Bu durumda yanılma tutarı 15.000.-TL olup 135.000.-TL üzerinden geçici vergi tarh edilecektir. Tarh edilecek geçici vergi tutarı ise (135.000.-TL*%20) 27.000.-TL’dir.

Üzerinden vergi ziyaı cezası ve gecikme zammı hesaplanacak geçici vergi 27.000.-TL’dir.
Değerlendirme.
Mali idare, konu ile ilgili düzenlemede mükellef lehine hareket etmiştir.
Yargı aynı görüşte değildir. Yargı, geçici vergi matrahında %10’u aşan tutarda fark tespit edilmesi halinde tespit edilen tüm fark için vergi aslı, vergi ziyaı cezası tarh edilmesi ve vergi aslına bağlı olarak da gecikme faizi yürütülmesi gerektiği yönünde karar vermiştir.(Danıştay Üçüncü Daire E.No: 2005/1149. K.No: 2005/1925)
Görüldüğü üzere yargının kararı mükellef aleyhine, idarenin uygulaması ise mükellef lehine bir durumu içeriyor. Alışık olduğumuz bir durum değil bu. Aman hep böyle olsun. Lehimize olan durumlara çabucak alışırız.

 

Yakup Kayıhan ( yakupkayihan@gmail.com )

 

http://www.bursagercek.com.tr/makaleler/yakup-kayihan/gecici-vergide-yanilma-payi-1105.html

 


Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Blog Arşivi