21 Eylül 2012 Cuma
GENİŞ PENCEREDEN İKALE SÖZLEŞMESİNE BAKALIM (YAZI DİZİSİ -2) / VEDAT İLKİ
GENİŞ PENCEREDEN İKALE SÖZLEŞMESİNE BAKALIM (YAZI DİZİSİ -2)
İKALE SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİK KAVRAMI
İş sözleşmelerinin ikale sözleşmeleri ile sona erdirilmesi iş hukukunda son yıllarda yaygınlaşma eğilimi gösterdiği için, iş hukukundaki işçiyi koruma ve işçi lehine yorum ilkeleri de dikkate alınması gereklidir. Burada işçinin ekonomik olarak güçsüzlüğü ve işverene olan bağımlılığı bunu zorunlu kılmaktadır. İş sözleşmesinin sona ermesi, diğer borç ilişkilerinin sona ermesinden oldukça farklıdır.
İşçiler için çalışma hayatında vazgeçmediği iki önemli nokta;
1.)Kıdem Tazminatı,
2.)İhbar Tazminatı
Bu iki unsur iş sözleşmesi fesihin de işçi için önem taşır.
İş güvencesi kapsamında olan işçi işe iade davası kapsamında bu iki önemli unsuru mutlak surette işverenden ister.
İşçi işveren tarafından ikale sözleşmesi imzalaması konusunda zorlanabilinir.
İşverenler genelde ikale sözleşmesini işçiye zorlamasında iş mahkemelerinde iş güvencesi ile ilgili davaların uzun sürmesinden dolayı ikna çabalarında başarılı olmaktadır.
Bazen de ikale teklifini işçi de işverene yapabilmektedir.
İkale sözleşmesi yapılması isteği işçiden de gelmiş olabilir. Eski işine rağmen daha iyi şartlarla yeni bir iş bulan işçi ikale sözleşmesi yönün de bir talepte bulunur ve işverenin kabulü ile ikale sözleşmesi yapılırsa, işçiye ihbar tazminatı ödemekten ve iş sözleşmesinde varsa, rekabet yasağı ile ilgili cezai şarttan kurtulacaktır. Kıdem yılı yüksek olan işçi de kıdem ve ihbar tazminatını ve bir miktar ek ödemeyi almak suretiyle işten ayrılmayı tercih edebilir.
İşveren ikale sözleşmesi yapma hakkını dürüstlük ilkelerine uygun olarak kullanmış olmalıdır. Bunu değerlendirirken işçiyi koruma-gözetme borcuna uygun olarak bu konuda özenli davranıp-davranmadığı, işçiyi yeteri kadar aydınlatıp-yeterli bilgi verip vermediği, işçiyi yanıltıp-yanıltmadığı dikkate alınmalıdır.
İKALE SÖZLEŞMESİ YAPMAYAN İŞÇİYE MOBBİNG UYGULANIR
İkale sözleşmesi yapmayan işçinin diğer işverenlerin yanında yeni bir işe girme olanaklarının engelleneceği (çalışma belgesi verilmeyeceği gibi)şeklindeki göz dağı verilerek tehditlerin oluşturulmasıdır.
Psikolojik baskı unsurlarının devreye alınmasıdır.
İşçinin yalnız bırakılması, yapabileceğinden az miktarda veya hiç iş verilmemesi, yetkilerinin azaltılarak prestijinin sarsılması çok görülen örneklerdir.
İKALE SÖZLEŞMESİNDE FERAGAT KAVRAMI NE İFADE EDER
İkale sözleşmesinde dava hakkından vazgeçilmemektedir. İş sözleşmesini sona erdirmek konusunda taraflar karşılıklı anlaşmışlardır. Daha sonra işçi mahkemeye başvurarak haklarının verilmediği gerekçesiyle dava açabilir.
Feragatname düzenleneceğinde ikale sözleşmesinin tarihinden sonraki bir tarihi taşıması gerekmektedir. İşe iade davası açma süresi olan bir aydan kısa olmalıdır. İşçinin serbest iradesine dayanmayan, iş güvencesi
hükümlerini geçersiz kılmayı amaçlayan feragatname geçersiz sayılır. İşçinin feragatnameyi imzaladığı tarih, işçilik haklarının ve belki de ödenmişse bunların dışındaki ek menfaatlerin verildiği yada ödendiği tarihten makul bir süre sonra, ancak bir ay geçmeden olmalıdır.
İKALE SÖZLEŞMESİNİN DOĞURDUĞU SONUÇLAR
Geçerli olarak yapılan bir ikale sözleşmesi ile iş güvencesi ile ilgili bütün yükümlülükleri ve bunlara
bağlı yaptırımları ortadan kaldıracaktır.
İşçinin kayıpları nelerdir?
1.)İhbar tazminatlarını alamayacak,
2.)Kıdem tazminatlarını alamayacak,
3.)İş güvencesi kapsamında olması halinde söz konusu tazminatlar dışında, işe başlatmama tazminatı ve çalışılmayan süreye ait ücret ve diğer haklarını da talep edemeyecek,
4.)İşsizlik sigortasından da yararlanamayacaktır.
İKALE SÖZLEŞMELERİ İŞKUR TARAFINDAN İNCELENİYOR
İşten çıkışlarda10 gün içinde SGK’ya İşten Çıkış Bildirgesi verilmesi yeterli olmaktadır. İkale sözleşmesi
yapılmış olmasına rağmen işverenler işçinin işsizlik ödeneği alabilmesini temin amacıyla gerçeğe aykırı bildirimde bulunarak (04) kod numarasıyla “belirsiz süreli iş sözleşmesinin işveren tarafından haklı sebep bildirmeden feshi” bölümünü işaretlemektedirler.
İŞKUR’u diğer bir anlatımla “yersiz olarak işsizlik ödeneği vermek” konumuna ittiği için zarara uğratmaktadır.
İŞKUR’ un işverenlere karşı rücu davası açması riski artmaktadır.
İKALE KAVRAMI İŞSİZLİK SİGORTASINDA YER ALMASI İÇİN YASAL DÜZENLEME GEREKLİDİR
Son yıllarda ikale sözleşmeleri azalmadığına göre, SGK’ya yapılacak bildirim alternatifleri arasında işten çıkma nedeni olarak “ikale sözleşmesi”de yer alabilir. Daha sonra da 4447 sayılı Kanunda bir yeni düzenleme ile, işsizlik ödeneğine hak kazandıran sona erdirme hallerine ikale sözleşmesi ile sonlandırma da eklenebilir.
İKALE SÖZLEŞMELERİ İLE YAPILAN TÜM ÖDEMELER GELİR VERGİSİ VE SGK PRİMİNE TABİ OLUR
İkale sözleşmesinin sonucu olarak işçiye ihbar-kıdem tazminatı karşılığı olmak üzere yapılan ödeme, iş hukukunda 1475 Sayılı Kanunun 14.maddesi kapsamındaki kıdem tazminatı niteliğinde bir ödeme sayılmamaktadır. Bu ödemenin nasıl vergilendirileceği, İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığının 03.06.2008 tarihli ve 12268 sayılı özelgesi uyarınca belirlenmiştir. Bu ödemelerin tazminat değil, ücret olarak değerlendirilmesi ve Gelir Vergisi Kanununun ilgili maddeleri uyarınca vergilendirmeye tabi olması gerekmektedir.
Bunun yanında bu ödemelerden SGK esas Tavan Matrahı göz önünde alınarak SGK primi tahakkuku yapılacaktır.
DEĞERLENDİRME
İkale sözleşmesi işçi ve işverenin anlaşmasıyla, sözleşmelerin sona erdirilmesi amacıyla yapılan bir sözleşmedir.
İş Kanununda ve borçlar kanunun da bu konuda bir düzenleme bulunmamaktadır.
Ancak son yıllarda çalışma hayatının dinamik gelişimine bağlı olarak ikale sözleşmelerinin son yıllarda iş güvencesi ile düzenlemelerden sonra sıkça karşımıza çıkıyor.
Uygulamanın belirlenmesinde yargı kararları yol gösterici olmaktadır. İkale sözleşmelerinin, işçilerin kanuni mevzuattan doğan haklarından ve özellikle iş güvencesinden yararlanmalarını önlemek amacıyla kullanılması ihtimali bulunmaktadır.
Yargıtay’ın bu konu üzerinde önemle durmakta ve genel esaslar dışında ikale sözleşmesinin geçerli sayılabilmesi için çalışan açısından makul yarar kriterini esas almaktadır.
İkale sözleşmesinin geçerli sayılmasında, tarafların iradelerinin açıkça anlaşılabilir olması, kanuni mevzuattan doğan hakların karşılığı olarak ödeme yapılmasının , hakların karşılığından fazla ödeme yapılmasının kararlaştırılmış olması önemli noktalardır. İşverenin işçinin haklarını vermeme niyetinin olup-olmadığı, işçinin iradesinin, sakatlanmış bulunup-bulunmadığı değerlendirilmesi, gereken temel hususlardır.
İşyeri ortamı, işyeri gelenekleri, tarafların özel durumları gibi faktörler de değerlendirilmelidir.
İkale sözleşmelerinin geçerliliği değerlendirilirken temelinde işçinin bu sözleşmeyle zarara uğratılmasının engellenmesidir.
İşverenin işçiye iyi niyetli davrandığı, baskı yapmadığı, yeterli ölçüde bilgilendirdiği, karar vermesi için zaman tanıdığı anlaşılabiliyor ise, işçinin herhangi bir zararı yoksa ve hatta yararı varsa, ikale sözleşmesinin geçerli olduğu kabul görmelidir.
İşçi lehine ikale sözleşmelerinin oranının artması, yargının iş yükünü hafifletebilir. Ayrıca her iki tarafı da uzun süren davalardan hem zaman kazanma hem de masraflar açısından kurtarabilir.
İşçiler ve işverenler karşılıklı olarak iyi niyetli ve dürüst davranırlarsa, ikale sözleşmelerinin geçerli olup olmadığının tespiti kolaylaşır ve çalışma hayatının sorunlarına olumlu katkıları daha fazla olur.
KAYNAK:
Birleşik Metal İş Sendikası Yayınları Çalışma ve Toplum Dergisi 2011/4
İş Sözleşmesinin İkale Sözleşmesi İle Sona Ermesi
Prof. Dr. Hasan Nüvit GEREK ( Anadolu Üniversitesi, Hukuk Fakültesi)
VEDAT İLKİ
vedat.uzman@gmail.com
http://www.alitezel.com/tezel/index.php?sid=yazi&id=5670
Etiketler:
gelirler,
gelirler.gov.tr,
GİB,
GÜNDEM,
HABER,
kayıt,
MALİYE,
MUHASEBE,
muhasebeci,
SGK,
SGK HABER,
SMMM,
SOSYAL GÜVENLİK,
ssk,
tepliğ,
TTK,
vuk,
Yeni TTK
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Blog Arşivi
-
▼
2012
(4921)
-
▼
Eylül
(306)
- Az çalışana çok çok çalışana az maaş / Şükrü KIZILOT
- Analık ve askerlik borçlanması hakkında bilinmesi ...
- Geçmişteki fazla mesai paralarını alabilirsiniz / ...
- Doğum Halinde Sigortalılara Sağlanan Haklar / Ebru...
- Asıl sorun sistemin kurgusunda… / Metin TAŞ – Sezg...
- Üniversiteyi kazanamayan da GSS’li olacak / Ersin ...
- Lüks yaşayana vatandaşa 3 aşamalı vergi geliyor
- “e-Genel Kurul” 1 Ekim’de başlıyor
- TTK na Göre Tutulması Gereken Defterler Ve Defterl...
- SGK ve TÜİK fatura takibi ile ‘kaçak’ şirket avlay...
- Kısmi Tevkifat Uygulamasında Son Durum
- 10 yılda neler değişti?
- GSS borcundan kurtulma formülleri / Sadettin ORHAN
- Oğlumu ve kızımı niye korkutuyorlar / Şükrü KIZILOT
- Doğum borçlanması yapabilir miyim? / Lütfi Köksal
- Fazla ve yersiz tahsil edilen vergi ve cezaların i...
- Çok Prim Ödedikçe Emekli Aylığı Düşüyor! / Ali TEZEL
- SGK'nın yanlış uygulamasının faturası işverene / S...
- Denetimsiz şirketler dönemi başlıyor! / Ekrem Öncü
- Sigorta’dan mı emekli olayım Bağ-Kur’dan mı? / Lüt...
- İşe iade davalarında SGK hata yapıyor / Resul KURT
- PİLOT HOSTES KABİN MEMURU İŞ KANUNUNA TABİ OLMAZ /...
- Part-time çalışan işçilerin hafta tatili hakları v...
- Bilgi Verme / Engin Malay
- Gençlerin prim borcuna faiz
- Yeni TTK Yürürlük Hükümlerine İlişkin TÜRMOB Sirkü...
- Ankara, İstanbul, İzmir, Adana ve Bursa İl Merkezl...
- Bağımsız Denetim Yönetmeliği (Taslak)
- Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlen...
- Yeni ‘Güncelleme’Üç Ay Sonra! Sigortasız çalıştıra...
- 2013’te ev, otomobil ve tasarruflarınızın vergisi ...
- Kendi isteği ile işinden ayrılan tazminatını alabi...
- Doğmamış yıllık izin ücretinde kistelyevm esası ku...
- Türkiye' de işsizlik sigortası diğer ülkelere göre...
- Maaşı Çekilmemiş Yurtdışı Borçlanmaları İptal Edil...
- KALP KRİZİ SONUCU ÖLEN KAMYON ŞOFÖRÜ İŞ KAZASI OLA...
- Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuru / Metin Taş-...
- Bir kişi iki yerden emekli olamaz / Ahmet ARICAN
- Çeyiz parası bir kez verilir / Resul KURT
- Maliye oltası vatandaşı kızdırdı
- Finansman Maliyetinin Tümü Gider Yazılamayacak
- Üniversiteye giremeyen gence prim borcu işlemeye b...
- Vergi artışları gerekli miydi? / OSMAN ARIOĞLU
- Ara Dinlenme Çalışma Süresinden Sayılmaz
- Şimşek Cinayeti Gördü Suçluyu Da Biliyor / Şükrü K...
- Basın indirimi Bağ-Kur’da geçerli olur mu? / Lütfi...
- MESLEK LİSESİ ÖĞRENCİLERİNİN İŞLETMELERDE STAJLARI...
- İşe başlarken alınan senet, teminat senedi kabul e...
- İhale işlerinde "sosyal güvenlik prim borcu" olmam...
- Mekânın cennet olsun Neşet ustam / Sadettin ORHAN
- Ba ve Bs Bildirim Formlarının Zamanında Verilmemes...
- Anonim ve limited şirketler dikkat, yaptığınız gen...
- Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Tek Ortaklı Limit...
- Yargıtay, Boşanan çiftler beraber yaşıyor diye cez...
- Çalışanın Eski ve Yeni Yıpranma Hakkının İncelikleri
- Vergi ve primde 'zamanaşımı' kolay değil / Ahmet Y...
- Doğum borçlanmasının bana ne avantajı olur? / Lütf...
- Çalışan emeklinin hakkı ölmez
- 1 EKİM 2012 GÜNÜNÜ BEKLEMEDEN AFDAN YARARLANMAK İÇ...
- Sigorta işlemlerinde düzeltilmiş doğum tarihi / Me...
- Yeni TTK sisteminde Ticari Defterler ve Delil kuvveti
- A.Ş. genel kurullarında komiser bulunacak mı?
- HARÇLAR KANUNU GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 68)
- E-Beyan Ö. Usulsüzlük Cezalarının 3/4'ü Siliniyor
- PRİNT EDİLMEMİŞ BOŞ DEFTERLER NEDENİYLE MUHASEBECİ...
- Gençlere Genel Sağlık Sigortası şoku
- Limited şirket müdürleri dikkat, ortaklarınıza eşi...
- KDV % 18' den % 19' a çıkarılıyor
- Şirket ortakları şirkete nasıl borçlanabilecekler?
- Anonim Şirket Kuruluşu
- "Emlak Vergisi Değeri" neleri etkiliyor? / İsmail ...
- Asgari ücretin yüzde 65-100’ü zaten vergi dışı / Ş...
- 65 yaş (muhtaçlık) aylığından kimler, nasıl yararl...
- İŞVERENİN İZNİ OLMADAN İŞYERİNE AİT ARAÇLA KAZA YA...
- Yaş tashihi ve normal emeklilikte 18 yaş uygulamas...
- Derdini anlatan dermanını buluyor / Arif Temir
- ş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu İle Çok Ciddi Yüküml...
- Yargıtay'dan SGK'ya şok
- “Kıdem tazminatı alabilir” yazısı / Memet ESER
- Haciz geldi diye işçi çıkarılamaz / Sadettin ORHAN
- Taşeronların Değişmesinin İşçilik Haklarına Etkisi...
- Part-time iş sözleşmesiyle çalışanlara sunulan sig...
- Giriş-çıkış yapılması tazminatı etkiler mi? / ALİ ...
- Asgari ücretten kaldırılacak vergi işçiye verilsin...
- Bin TL alacak için 1 milyon TL’ye el konur mu / Şü...
- AHİLİK KÜLTÜRÜ DEVAM EDERKEN ESNAFLIK BİTİYOR / VE...
- Serbest meslek erbabının dış giyim harcamalarının,...
- Akaryakıt, içki ve tapu harçlarına büyük zam
- Elektronik genel kurul (3)
- Sigortasız işçi çalıştırılamaz / ALİ ŞERBETÇİ
- Anneler SGK’da dokuz doğuruyor / Resul KURT
- 1 Ekim son tarih / Sadettin ORHAN
- Elektronik genel kurul (2) / Engin MALAY
- Yeni TTK ile işyeri devirlerinde işçinin rızası zo...
- İşçinin mola hakkı yok mu? / Ali Şerbetçi
- GENİŞ PENCEREDEN İKALE SÖZLEŞMESİNE BAKALIM (YAZI ...
- Emeklilik yaşı yükseliyor mu? / Resul KURT
- İşyerinde ikramiye uygulamasının çelişkili tanık a...
- 6111 SAYILI KANUN KAPSAMINDA YAPILANDIRILAN BORÇLA...
- En kısa yoldan hangi Kurum’dan emekli olabilirim? ...
-
▼
Eylül
(306)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder