Günlük Çalışmanın Başlama ve Bitiş Saatleri
I- GİRİŞ
İş sözleşmesi, işçiyi, taahhüt ettiği işi ifa için işverenin emrine belirli bir süre ayırmak mevkiinde bırakır. İşveren, işten beklediği çıkarı temin için bu süreyi tespit ve düzenlemede yönetim hakkı çerçevesinde belirli bir serbestiye sahip ise de işçinin korunması amacıyla kanun koyucu, “iş süresi”, “çalışma süresi” adı verilen bu sürenin düzenlenmesinde işvereni tamamen serbest bırakmamış; çoğu mutlak emredici mahiyette kurallarla hem bu sürenin azami ne kadar devam edeceğini hem de nasıl düzenlenip uygulanacağını belirleme yoluna gitmiştir(1).
Bu çerçevede 4857 sayılı İş Kanunu’nun 67. maddesindeki düzenlemeye göre, “günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatleri ile dinlenme saatleri işyerlerinde işçilere duyurulur. İşin niteliğine göre işin başlama ve bitiş saatleri işçiler için farklı şekilde düzenlenebilir.” İş Kanunu’na İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği’nin “Günlük Çalışma Süresinin Duyurulması” başlıklı 8. maddesi de Kanun hükmünü bire bir tekrar etmiştir. www.ozdogrular.com
1475 sayılı İş Kanunu’nda da benzer bir madde vardı. Maddenin gerekçesine göre “1475 sayılı Kanun’un 63. madde başlığı “Günlük İşe Başlama ve Bitiş Saatleri” olarak değiştirilmiş; genel bir düzenleme ile işverenin işe başlama ve bitiş saatleri ile dinlenme saatlerini işyerinde işçilere duyurulacağı hükmü getirildikten sonra, işin başlama ve bitiş saatlerinin işin niteliğine göre işçiler hakkında farklı bir şekilde belirlenebileceği hüküm altına alınmıştır.”(2)
II- SAATLERİN BELİRLENMESİ
İş Kanunu’nun 67. maddesi oldukça kısa bir maddedir. Kanımızca fazla kısaltma yapılarak özne de eksik bırakılmıştır. Zira, maddedeki duyurma, düzenleme yüklemlerini kimin yapacağı konusunda açıklık bulunmamaktadır. Ancak, bu eksiklik genel kurallar çerçevesinde değerlendirildiğinde, işveren tarafından yapılacağı anlaşılmaktadır. www.ozdogrular.com
Mevcut hükme göre, işveren işçilerin günlük çalışmalarının hangi saatte başlayıp hangi saatte biteceğini ve bu arada yine saatlerde çalışmaya ara verilip dinlenme imkanı tanınacağını işyerinde işçilere duyurmakla yükümlüdür. Ancak duyurunun nasıl yapılacağına dair bir açıklığa maddede yer verilmemiştir. Bir ihtimal İş Kanunu’nun 109. maddesindeki yazılı bildirim yöntemi/koşulu akla gelebilirse de, işvereni buna zorlamak katı bir tutum olur. Bizce anılan duyurunun her bir işçinin kolaylıkla görüp bilgilenebileceği şekilde broşür (basılı bilgi formu) yahut çalışılan departmanlar ile giriş-çıkışlar ve yemekhaneye asılma veyahut da sözlü anons vs. gibi yollarla gerçekleştirimi mümkün ve geçerlidir. Zira önemli olanı, o işyerinde her bir işçinin anılan saatlerden haberdar olmasını ve böylece kendisini buna hazırlamasını sağlamaktır(3). Tekrar olsa da belirtmek gerekir ki bu duyuru işyerinde yapılmalıdır.
Günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatlerini işveren, yönetim hakkı çerçevesinde belirleyebilir(4). Diğer bir ifadeyle işçinin bu saatleri belirleme konusunda yetkisi bulunmamaktadır. İşveren haftalık çalışma saatleri, ara dinlenmeleri konusundaki yasal zorunluluklara uyarak günlük çalışma ve dinlenme saatlerini tek başına belirleyebilir.
İşin başlayışı, ara dinlenmeleri ve bitiş saatleri, işyerine asılacak levhalarda gösterilmelidir. Levhalar, -maksat işçilerin işin başlayış ve bitiş saatleriyle dinlenme saatlerini bilmeleri olduğu için-, okunaklı ve işyerinin bu maksada elverişli bir yerinde asılmış bulunmalıdır(5).
İşveren, çalışma saatlerini belirlerken günlük azami çalışma saat sınırı olan 11 saate, gece çalışma saatlerine uymalı, toplu iş sözleşmesinde bu hususa ilişkin kurallar getirilmiş ise bunları esas almalıdır. Bir de Medeni Kanun’un 2. maddesi gereğince işveren bu konudaki hakkını kullanırken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır. Zira, bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz. Dürüstlük kuralı, bir hak sahibinin hakkını kullanırken veya bir borçlunun borcunu yerine getirirken iyi ve doğru hareket etmesi, yani dürüst, namuskâr, makul, fiilin sonucunu bilen, orta zekalı her insanın benzer olaylarda takip edecek olduğu yolda hareket etmesidir(6).
İş Kanunu’nun 67. maddesindeki bu yükümlülüğe uymayan işveren veya vekili için herhangi bir idari para cezası öngörülmemiştir. www.ozdogrular.com
İş Kanunu, günlük çalışma süresi içinde işçiye dinlenmesi ve yemek, içmek gibi ihtiyaçlarını giderebilmesi için ara dinlenmesi verilmesini öngörmüştür. Normal olarak ara dinlenmesi, çalışma süresinin “ortalama bir zamanında verilir.” Bu zamanın ayarlanmasında o yerin gelenekleri ve işin gereği göz önünde tutulur(7).
III- AYNI İŞYERİNDE FARKLI ÇALIŞMA SAATLERİ
İş Kanunu’na, önceki İş Kanunu’ndan farklı olarak “işin niteliğine göre işin başlama ve bitiş saatleri işçiler için farklı şekilde düzenlenebilir” hükmü getirilmiştir. Gerçi bu ek düzenleme yapılmamış olsaydı bile işveren, yönetim hakkı çerçevesinde işçilere farklı çalışma saatleri belirleyebilirdi.
İşin niteliğine göre işin başlama ve bitiş saatlerinin işçiler için farklı şekilde düzenlenebileceğine izin verilmiştir. Örneğin, bir lokantada aşçılar için farklı işe giriş çıkış saatleri garsonlar için farklı düzenlenebilir. Çünkü işin nitelikleri farklıdır(8). www.ozdogrular.com
Yakın zamanlara kadar, tam süreli çalışma esasında günün muayyen bir zamanında başlayarak yine muayyen bir zamanında sona eren tekdüze, blok, genel, kolektif nitelikte bir süre olarak algılanan çalışma süresi, yeni teknolojilerin de ivmelendirdiği esnekleşme talepleri karşısında giderek bu niteliğini kaybetmeye yüz tutarak işletme ve işçinin gereksinimlerine göre bireyselleşen ve bu nedenle de tekdüze ve kolektif bir çalışma süresi yerine bireysel, değişken bir çalışma süresi kavramına doğru bir değişim geçirmekte, hukuk da bu değişimi takip etmektedir. Nitekim, 4857 sayılı İş Kanunu, 1475 sayılı eski İş Kanunu’ndan farklı olarak başta işletme gereklerine olmak üzere işçi gereksinmelerine de cevap verebilecek şekilde çalışma sürelerinin her işgünü için aynı, blok, homojen süre şeklinde katı uygulanması yerine esneklik ve bireysellik kazandırmaya yönelik düzenlemeler getirmiştir(9). www.ozdogrular.com
IV- SONUÇ
İş Kanunumuzda çalışma süreleri, haftalık çalışma süresi esas alınarak düzenlenmiştir. Haftalık çalışma süresi 45 saattir, aksi kararlaştırılmamışsa bu süre, işyerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır. Buna göre haftada 5 gün çalışılıyorsa günlük çalışma süresi 9 saat, haftada 6 gün çalışılıyorsa günlük çalışma süresi 7,5 saattir. www.ozdogrular.com
Çalışma süresinin genel olarak düzenlenme yetkisi işverene aittir. İşyerinde işin başlayış ve bitiş saatlerini, dinlenme saatlerini belirleyen işverendir. Çünkü işveren işçinin işgücünden, işyerinin değişen gereksinimlerine göre yararlanma yetkisine sahiptir. Bu durum işverenin yönetim (emir ve talimat verme) hakkından doğar(10). İşveren, dürüstlük kuralına uygun bir şekilde belirleyeceği günlük çalışmanın başlama ve bitme saatleri ile dinlenme saatlerini işçilere duyurmakla yükümlüdür.
Hamit TİRYAKİ*
Yaklaşım
* İş Başmüfettişi
(1) Hamdi MOLLAMAHMUTOĞLU, İş Hukuku, Ankara 2008, s. 853
(2) http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem22/yil01/ss73m.htm
(3) Ercan AKYİĞİT, İş Kanunu Şerhi, Ankara 2008, s. 1996
(4) Müjdat ŞAKAR, İş Kanunu Yorumu, Ankara 2009, s. 588
(5) Mustafa ÇENBERCİ, İş Kanunu Şerhi, Ankara 1986, s. 934
(6) Turgut AKINTÜRK, Medeni Hukuk, İstanbul 2003, s. 91
(7) Nuri ÇELİK, İş Hukuku Dersleri, İstanbul 2011, s. 360
(8) Mustafa KILIÇOĞLU, İş Kanunu Yorumu, Ankara 2005, s. 500
(9) Hamdi MOLLAMAHMUTOĞLU, İş Hukuku, Ankara 2008, s. 856
(10) Kemal ÖZCAN, “Çalışma Sürelerinin Düzenlenmesi”, D.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır 2006, s. 10
http://www.ozdogrular.com/content/view/20289/
17 Ekim 2012 Çarşamba
Günlük Çalışmanın Başlama ve Bitiş Saatleri
Etiketler:
gelirler,
gelirler.gov.tr,
GİB,
GÜNDEM,
HABER,
kayıt,
MALİYE,
MUHASEBE,
muhasebeci,
SGK,
SGK HABER,
SMMM,
SOSYAL GÜVENLİK,
ssk,
tepliğ,
TTK,
vuk,
Yeni TTK
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Blog Arşivi
-
▼
2012
(4921)
-
▼
Ekim
(143)
- 6111 SAYILI KANUN GEREĞİNCE YENİDEN YAPILANDIRILAN...
- Telafi Çalışmasına İlişkin Ücret Ödemesi
- EKİM AYI ÇALIŞANLARA ÇİFTTE BAYRAM YAŞATTI / Vedat...
- ŞİRKETLERDE YAPI DEĞİŞİKLİĞİ VE AYNİ SERMAYE KONUL...
- Yeni TTK’ ya Göre Tasdiki Ve Tutulması Zorunlu Ola...
- Kayıtlı sermaye sistemine geçtiniz mi?
- Yurtdışı borçlanma hakkının tarihi / Celal Kapan
- Asgari Ücret ve Emekli Maaşları Artışı 2013 Yılı İ...
- EMEKLİLİK ZAMANINIZI KENDİNİZ HESAPLAYIN-5- / Ali ...
- Sözleşmenin işçi tarafından feshi / Engin MALAY
- Emeklilik Hayal Mi Oluyor! / Özgür ERDURSUN
- İşsizlik ödeneği alınan günler ödenir mi? / Lütfi ...
- SGK, alacaklarını "e-haciz"leyecek
- Gelir Vergisi Sirküleri / 85
- Vergicilere yeni TTK notları (1) /RECEP BIYIK
- ‘İşveren işten çıkartıyor ancak ben ayrılmak istem...
- ULUSAL BAYRAM VE DİNİ BAYRAMLARDA ÇALIŞANLARA FAZL...
- Belgelerin saklanması-1
- 50 Ve Daha Üzeri Personel İstihdam Eden İşverenler...
- TUTUKLU VE HÜKÜMLÜ OLANLARIN SOSYAL GÜVENLİĞİNE BAKIŞ
- Hangi şirket avantajlı, anonim mi limited mi?
- Yönetim Kurulu Üyeleri Görevden Alınabilir Mi? / E...
- Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) İdari Para Cezalarınd...
- Yurtdışı alışverişlerinde vergi iadesi
- SGK’dan alınan ödenek, gelir ve emekli aylıkları h...
- YENİ TİCARET KANUNUNA GÖRE ŞİRKETLERİN GÜMRÜK VE T...
- Eylül/2012 Dönemi Katma Değer Vergisi Beyannameler...
- KDV iadesi eziyeti bitmedi bitmeyecek
- 2012/Eylül Dönemine İlişkin Ba ve Bs Bildirim Form...
- Yeni TTK'da Anonim şirketlerin pay sahiplerinin ko...
- KADEMELİ EMEKLİLİĞİN KATMERLİSİ GETİRİLMEK İSTENİY...
- Emeklilik nedeniyle işten ayrılan işçiler ihbar ta...
- Emeklilik yaşı 53’e çıkma kararı Başbakan’da/ Ali ...
- Şirketler büyüdükçe yükümlülükleri artıyor / RESUL...
- TTK’De Haksız Rekabet
- Yeni TTK'nın sermaye artırımına ilişkin usullerine...
- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu Sirküleri /25
- ‘Teşvik’te Hata Olmaz! / Yahya Arıkan
- Günlük Çalışmanın Başlama ve Bitiş Saatleri
- İNSAN KAYNAKLARI MÜDÜRLERİ DİKKAT EDİN SGK BORÇLAR...
- Bildirim süresine uymazsanız işveren tazminat tale...
- Ara Dinlenmesi ve Süresi Konusundaki Tartışmalı Hu...
- SİGORTALILIK SÜRESİ NEDİR?
- KAMU TAŞINMAZLARININ YATIRIMLARA TAHSİSİNE İLİŞKİN...
- Kıdem tazminatında değişiklik!
- 6102 Sayılı TTK Ve 213 Sayılı VUK Hükümleri Çerçev...
- Kamuya Yararlı Derneklere Vergi Kanunlarında Sağla...
- İşveren Uygulama Tebliği'ne göre Kısmen Prime Tabi...
- Süreksiz İşlerde Çalışan İşçilerin Yıllık Ücretli ...
- 04.10.2000 Öncesindeki Hangi Vergi Kaydı Sürelerin...
- SİGORTALILARA BİR ACI HABER ANAYASA MAHKEMESİNDEN ...
- Anonim şirket kurmanın dayanılmaz cazibesi!
- Yeni Türk Ticaret Kanunu’na Göre Anonim ve Limited...
- TTK ve Vergi Kanunları Açısından Avans Kâr Dağıtımı
- Takvim yılı aşıldıktan sonra gelen faturada yer al...
- ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
- ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
- Doğum borçlanması ve avantajı / Lütfi Köksal
- 6331 Sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu Getirdi...
- Takdir Komisyonları Vergi inceleme Elemanlarının Ü...
- KKDF uygulamasında para transferine ve zamanaşımın...
- Kıdem Tazminatı Alabilir Yazısı Kıdem Tazminatı Al...
- İndirimli oranlı KDV’de iade işlemleri / Veysi Seviğ
- Tamamlayıcı sigorta başlarsa Bütün özel hastaneler...
- SSK,BAĞKUR VE EMEKLİ SANDIĞI SÜRELERİNİN BİRLEŞTİR...
- Tek kişilik limited şirketlere dışarıdan müdür ata...
- Maliye Görüş Değiştirdi, Limited Şirket Hisse Devi...
- Finansal kiralamada haklar / Engin MALAY
- İşveren ve işçi arasında düzenlenecek ibranamelerd...
- İhracat Tarihinin DİİB Tarihinden Sonra Olması Hali
- ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ GENEL TEBLİĞİ (SERİ NO: 25)
- Bireysel Emeklilikten Ayrılanların Vergi İadesi Al...
- Yeni Yasaya Göre İş Güvenliği Uzmanları Hangi Şart...
- Emeklilik nedeniyle işten ayrılan işçinin ihbar ta...
- ‘Zengine Ek Vergi’ / ‘Yeni Stratejiler’ ‘Asgari üc...
- İşçinizi Devamsızlık Nedeniyle İşten Çıkardıysanız...
- İç kaynaklardan sermaye artırımı nasıl yapılacaktır?
- Part-time çalışanlar eksik günleri 30’a tamamlayab...
- İş Güvenliği Uzmanları İle Kısmi Süreli Sözleşme Y...
- Muhasebeye Geç İntikal Eden Alış Veya Satış Fatura...
- Yıllık iznin hesabında deneme süresi de dikkate al...
- İhbar tazminatının vergilendirilmesi / İBRAHİM IŞIKLI
- FAZLA ÇALIŞMA/FAZLA SÜRELERLE ÇALIŞMADA GÜN MÜ YAD...
- 'Büyük Kaza Önleme Belgesi' Hazırlamayan İşverene ...
- YEMEK PARASI, ÇOCUK PARASI VE AİLE YARDIMINDA SGK ...
- Ticari Mal Ve Mamullerin Değerlemesinde Özellik Ar...
- 6322 AATUHK İle Bazı Kanunlarda Yapılan Önemli Değ...
- Bağımsız Denetim Ve Denetçilik Doğmadan Öldürülece...
- Yeni Türk Ticaret Kanunu Uyarınca Anonim Şirketler...
- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİNE DEVLET TARAFI...
- Vergi uygulamalarıyla ilgili olarak son dönemde ve...
- Maaşı düşürmemek için günü düşürmek Kıdem Tazminat...
- Sermayeye eklenmesi gereken fonlar varken nakdi se...
- Reklam harcamaları marka yatırımı olarak aktifleşt...
- Yeni TTK’ya Göre Kâr Payı Avansı Dağıtımı
- Yeni TTK'da Anonim Şirketlerin Avantajları
- TMS Terminolojisi
- Kamuda çalışma saatleri değişiyor
- İşe gelmeyen tazminat ödeyecek / Arif Temir
- Çeyiz yardımını kimler alabilir / Özgür ERDURSUN
-
▼
Ekim
(143)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder