Çalışanlar Hangi Hallerde İhbar Tazminatı İsteyemez?
I-GİRİŞ
Çalışma hayatında tartışılan konulardan en önemlisi işçi ve işveren tarafının iş akdi fesihlerinde ihbar önellerine uyulması ,uyulmadığı durumlarda kanunlar çerçevesindeki belirlenen zaman dilimine göre ihbar önellerinin parasal değerinin ödenmesi isteniyor.
II- İHBAR TAZMİNATI NEDİR?
İşveren veya işçi, Kanun’da belirtilen önellere ve usulüne uymaksızın hizmet akdini feshederse, diğer tarafa belirlenen oranlarda tazminat ödemekle yükümlüdür. Bu şekilde ödenen tazminata ''ihbar tazminatı'' denir.
Çalışanın hizmet süresine göre Kanun’da belirtilen bildirim önellerine ilişkin ücret tutarı ''ihbar tazminatı'' olarak tahakkuku yapılır ve ödenir.
4857 sayılı İş Kanun’un 17’inci Maddesinde, 854 sayılı Deniz İş Kanun’un 16’ıncı Maddesinde ve 5953 sayılı Basın İş Kanun’un 5. Maddesinin ''Akdin Feshinde Bildirim” başlığı ile süresi belirli olmayan iş sözleşmelerinin sona ermesinden önce bildirim önellerinin tanınması gerektiğini hüküm altına almıştır. www.ozdogrular.com
III-UYGULAMADA İHBAR
Belirsiz süreli hizmet akitlerinin feshedilmesi halinde ihbar tazminatı, bildirim koşullarına uymayan tarafın ödemekle yükümlü olduğu bir tazminat türüdür.
Belirli süreli hizmet akdi olması halinde işçi ve işveren tarafı ihbar önellerinden bahsedemez.
İhbar önelinde iki taraf vardır.
1.)İşçi tarafı,
2.)İşveren tarafı
olmak üzeredir.
Uygulama alanında ihbar öneline en çok yakın olan taraf işçi olmasına rağmen,bazı koşullarda işverende bu hakkı işçiden parasal değer olarak isteme hakkına sahip olabiliyor.
a) İhbar tazminatı gelir vergisi ve damga vergisine tabidir.
b) Prime esas kazanç kapsamında değerlendirilmez.
c) Borçlar Kanuna göre 10 yıllık zaman aşımına tabidir.
d) İhbar tazminatının hesaplanmasında işçinin ücretine ilaveten sağlanmış bulunan para ve parayla ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur.
e) Yargıtay ihbar tazminatı için gecikme faizinin hizmet akdinin sona erdiği tarihten değil, temerrüt tarihinden itibaren yürütüleceğini ve faiz oranının da yasanın kıdem tazminatı için öngördüğü mevduata uygulanan en yüksek faiz oranı uygulanır hükmün aksine, yasal faiz oranının olacağını öngörmektedir.
f) İhbar tazminatının ödenmemesi durumunda 4857 sayılı İş Kanunun da idari para cezası öngörülmemiştir.
IV-ÇALIŞANLAR HANGİ HALLERDE İHBAR TAZMİNATI İSTEYEMEZ
4857/24.Maddesinde yazılı İşçinin Haklı Nedenle İş Akdini Fesih;
Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:
I. Sağlık sebepleri:
a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa. www.ozdogrular.com
b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.
II. Ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:
a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.
b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.
c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnat veya ithamlarda bulunursa. www.ozdogrular.com
d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.
e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,
f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa, yahut çalışma şartları uygulanmazsa.
III. Zorlayıcı sebepler:
İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.
4857 sayılı Kanunun 24.Maddesi kesin ana hatları ile bildirim süresi beklemeden işçinin iş akdini haklı nedenle feshini kullanacaktır.
Bu durum karşısında işveren işçiden çalışma bekleyemez. Dolayısıyla ihbar önelleri süresine ait çalışma yada parasal değer beklentisinde bulanamaz.
İşçide 4857/24.Maddesinde yazılı esaslara göre iş akdini fesih etse bile sadece Kıdem tazminatı ve diğer işçilik hakları olan ödenmeyen maaş,fazla mesai,prim,ikramiye,kullanılmayan hak edilen yıllık izin sürelerine ait ödemeleri gibi parasal değerleri isteyebilir. www.ozdogrular.com
Böylece işçi haklı nedenle iş akdini fesih edebilir. İşverenden ihbar isteme hakkını kazanamaz.
1475/14.Maddesine Dayanarak İş Akdi Fesihlerinde İhbar tazminatı İşverenden Talep edilmez;
1.)Muvazzaf askerlik hizmeti,
2.)Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla,
3.) Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi
4.)Son yıllarda işçilerin SGK İl yada Merkez Müdürlüklerinden yapmış oldukları yazılı müracaatlar sonucu almış oldukları 15 Yıl ve 3600 gün yazısı ile Kıdem Tazminatı alabilir yazıları ile işten ayrılmaları durumunda, www.ozdogrular.com
ihbar önellerinden söz edilemez.
İşçi ihbar almadığı gibi, işverende işçiden ihbar isteyemez.
Konuyla ilgili güncel Yargıtay kararı;
Daire: 9. Hukuk Dairesi
Karar Tarihi: 01-02-2011
Esas Yıl: 2010
Esas No: 44003
Karar Yıl: 2011
Karar No: 1701
Konu: İŞÇİ ALACAKLARI DAVASI İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ ÖDENMEYEN İŞÇİLİK ALACAKLARI SEBEBİYLE HAKLI OLARAK FESHETTİĞİ HAKLI NEDENE DAYANAN FESİHLERDE İHBAR TAZMİNATINA HAK KAZANILAMAYACAĞI HÜKMÜN BOZULMASI GEREĞİ
Özet: Somut olayda davacı işçi 29.8.2008 tarihli dilekçesi ile iş sözleşmesini ödenmeyen işçilik alacakları sebebiyle haklı olarak feshetmiştir. İşçinin haklı nedene dayanan fesihlerinde ihbar tazminatına hak kazanılması mümkün değildir. Mahkemece isteğin reddine karar verilmesi gerekirken talebin kabulü hatalı olup bozmayı gerektirir.
Fesih bildiriminin yazılı olarak yapılması, 4857 sayılı İş Kanununun 109. maddesinin bir sonucudur. Ancak yazılı şekil şartı, geçerlilik koşulu olmayıp ispat şartıdır.
Fesih bildirimi karşı tarafa ulaştığı anda sonuçlarını doğurur. Ulaşma, muhatabın hâkimiyet alanına girdiği andır. www.ozdogrular.com
Fesih bildirimi karşı tarafa ulaşması ile sonuçlarını doğurur ve bundan tek taraflı olarak dönülemez.
Bildirim sürelerine ilişkin 4857 sayılı İş Kanununun 17. maddesindeki kurallar nispi emredici niteliktedir. Taraflarca bildirim süreleri ortadan kaldırılamaz ya da azaltılamaz. Ancak, sürelerin sözleşme ile arttırılabileceği Kanunda düzenlenmiştir.
Bildirim önellerinin arttırılabileceği yasada belirtilmiş olmakla birlikte bir üst sınır öngörülmemiştir. Dairemiz tarafından, üst sınırı hâkimin belirlemesi gerektiği kabul edilmektedir. (Yargıtay 9. HD. 21.3.2006 gün 2006/109 E. 2006/7052 K). Üst sınırın en çok ihbar ve kötü niyet tazminatlarının toplamı kadar olabileceği belirtilmelidir. (Yargıtay 9. HD. 14.7.2008 gün 2007/24490 E, 2008/20203 K.).
İhbar tazminatı, belirsiz süreli iş sözleşmesini haklı bir nedeni olmaksızın ve usulüne uygun bildirim öneli tanımadan fesheden tarafın, karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminattır.
Buna göre, öncelikle iş sözleşmesinin Kanunun 24 ve 25. madde yazılı olan nedenlere dayanmaksızın feshedilmiş olması ve Kanunun 17. maddesinde belirtilen şekilde usulüne uygun olarak ihbar öneli tanınmamış olması halinde ihbar tazminatı ödenmelidir.
Yine haklı fesih nedenine rağmen işçi ya da işverenin 26. maddede öngörülen hak düşürücü süre içinde fesih yoluna gitmemeleri halinde sonraki fesihlerde karşı tarafa ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar. www.ozdogrular.com
İhbar tazminatı iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olduğu için, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi, ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz.
Yine, işçinin 1475 sayılı yasanın 14. maddesi hükümleri uyarınca emeklilik, muvazzaf askerlik, evlilik gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır.
Anılan fesihlerde işveren de ihbar tazminatı talep edemez.
İhbar tazminatının miktarı olarak Kanunda belirlenmiştir. Buna göre ihbar tazminatı, yasadan doğan götürü tazminat olarak nitelendirilebilir.
Bu niteliği itibarıyla B.K. 125. maddesine göre 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir.
İşçiye bildirim süresi içinde yeni iş arama izninin kullandırılmamış olması, tanınan ihbar önelinin geçersiz olduğu sonucunu doğurmaz(Yargıtay 9. HD. 1.12.2009 gün 2008/11880 E, 2009/32502 K) www.ozdogrular.com
İhbar tazminatının hesabında Kanunun 32. maddesinde yazılı olan ücrete ek olarak işçiye sağlanmış para veya para ile ölçülebilir menfaatler de dikkate alınır. Ücret dışında kalan parasal hakların bir yılda yapılan ödemeler toplamının 365’e bölünmesi suretiyle bir günlük ücrete eklenmesi gereken tutar belirlenir.
Somut olayda davacı işçi 29.8.2008 tarihli dilekçesi ile iş sözleşmesini ödenmeyen işçilik alacakları sebebiyle haklı olarak feshetmiştir. İşçinin haklı nedene dayanan fesihlerinde ihbar tazminatına hak kazanılması mümkün değildir. Mahkemece isteğin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekil de talebin kabulü hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 01.02.2011 gününde oybirliği ile karar verildi. www.ozdogrular.com
V-SONUÇ:
Çalışma hayatında en sık karşılaştığımız durum ise işçi ve işveren tarafı için belirsiz süreli hizmet akitlerinin feshinde ihbar öneli koşullarının varlığının nasıl sonuçlandırılacağıdır.
İhbar önelleri konusu 4857 sayılı İş Hukukunda,854 sayılı Deniz İş Hukukunda,5953 sayılı Basın İş Hukukunda değinilmiştir.
Asıl uygulamada karşılaştığımız sorun ise işçinin zamanında işçilik alacaklarını almadığı durumlarda işvereni ile iş mahkemesinde davalık olunduğunda bir yıldan fazla çalışma süresi var ise Kıdem Tazminatı ister iken,ihbar öneli istediği görülmüştür.
Bunun dışında ayrıca 1475/14.Maddesinde yazılı olan emeklilik, muvazzaf askerlik, evlilik gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır.
Aynı şekilde işverende işçiden ihbar tazminatı isteyemez.
Yargıtay’ın en son yerleşik içtihatlarında bu yönde yazımızı destekliyor.
İhbar tazminatı iş sözleşmesini fesheden tarafın karşı tarafa ödemesi gereken bir tazminat olduğu için, iş sözleşmesini fesheden tarafın feshi haklı bir nedene dayansa dahi, ihbar tazminatına hak kazanması mümkün olmaz. Yine, işçinin 1475 sayılı yasanın 14. maddesi hükümleri uyarınca emeklilik, muvazzaf askerlik, evlilik gibi nedenlerle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep hakkı bulunmamaktadır. Anılan fesihlerde işveren de ihbar tazminatı talep edemez.(9.HD/2011-1701)
Vedat İLKİ*
E-Yaklaşım
_________________________
* Ücretlendirme, İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
http://www.ozdogrular.com/content/view/20947/
22 Aralık 2012 Cumartesi
Çalışanlar Hangi Hallerde İhbar Tazminatı İsteyemez?
Etiketler:
gelirler,
gelirler.gov.tr,
GİB,
GÜNDEM,
HABER,
kayıt,
MALİYE,
MUHASEBE,
muhasebeci,
SGK,
SGK HABER,
SMMM,
SOSYAL GÜVENLİK,
ssk,
tepliğ,
TTK,
vuk,
Yeni TTK
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Blog Arşivi
-
▼
2012
(4921)
-
▼
Aralık
(307)
- Yeni yıl başlamadan! / İsmail KÖKBULUT
- Sermaye Piyasası Kanunu Resmi Gazete'de
- Her ay 2500 lira kaybınız var / Sadettin ORHAN
- Bireysel Emeklilikte Gitti Muaccel, Geldi Müeccel ...
- 31 ARALIK 2012 İYİ DEĞERLENDİRİN BORÇLANMA VE KEY ...
- Askerlik borçlanması emekliliğimi nasıl etkiler? /...
- Bağımsız Denetçi Kim Olacak
- Stajyer öğrencilerin ücret ve sigortalılıkları -2-...
- Rüşvetin de vergisi isteniyor / Şükrü KIZILOT
- 2013 YILI ASGARİ ÜCRETİ GÜNLÜK 1,27 TL. ARTIŞ YAPI...
- Sosyal Güvenlik Mahkemeleri geliyor! / Sadettin ORHAN
- 2013 YILINDA SÖZLEŞMELİ DEVLET İŞÇİSİNİN (4/C) HAK...
- Doğum borçlanması yapabilir miyim? / Lütfi KÖKSAL
- Hem evlensem hem de ölen kocamdan ve babamdan aylı...
- 2013 Yılı Kıdem Tazminatı Tavan Tutarı / Mehmet Fa...
- Nakil Hakkı Verilen Geçici Personele Dair Merak Ed...
- Şirketler finansal tablolarını ilan edecekler mi?
- Finansal Kiralama İşlemlerinde Amortisman
- Çalışanların 2013 Yılında Asgari Geçim İndirimi ve...
- İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa Göre Tehlikeli İş...
- Hangi Kurum’dan emekli olabilirim? / Lütfi KÖKSAL
- 2013 Yılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebec...
- ASGARİ ÜCRET 2013 Açıklandı
- Sosyal güvenlikte en çok merak edilenler / Şükrü K...
- KEY İçin Son Posta / Şevket TEZEL
- YMM'ler ile 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip SMMM...
- Kız çocuklarının SGK’dan sağlık yardımı alma hakla...
- Dönem Sonu Hatırlatmaları – III — İş Güvenliği Yas...
- Genç işsizliği böyle artarsa sosyal güvenlik zarar...
- Askerliğimi borçlanmam gerekir mi, ne kadar emekli...
- Ba ve Bs Formlarının Süresinde Verilmemesi Halinde...
- İstifada kilit nokta! / Ali Tezel
- SGK İŞE GİRİŞ VE ÇIKIŞ BİLDİRGELERİNDE İŞ KOLLARI ...
- Bağımsız Denetçi Kimler Oldu?
- Bağımsız Denetim Yönetmeliği yürürlüğe girdi
- 3.600 günle emekli olama şansım var mı? / Lütfi KÖ...
- Dul ve yetimlere aylık müjdesi! / Sadettin ORHAN
- Yabancı işçilerin çalışma izni muafiyetleri / İbra...
- GEÇERSİZ FESİHLERDE ÇALIŞANLARA PÜF NOKTALAR / VED...
- Malul Çocuğu Bulunan Erkek Sigortalılara Haksızlık...
- 100-150 Kadın Çalışanı Olan İşveren Emzirme Odası ...
- BAĞIMSIZ DENETİM YÖNETMELİĞİ
- Üç konu üç uyarı / Zeki Gündüz
- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN İŞYERİ TEHLİKE S...
- Esnaf, tüccar avukat, doktor çiftçi ne zaman emekl...
- 25 Aralık 2012, Salı RSS | Sitene Ekle | Giriş...
- Taşeron işyerlerinin SGK sicil numarası olmaz / Me...
- Yaş tashihi ne zaman geçerli olur? / Lütfi KÖKSAL
- Yargıtay’dan dul-yetim aylığı müjdesi / Ali TEZEL
- SGK AFFINDA KISMİ SÜRELİLER İÇİN GSS ADINA SEVİNDİ...
- TÜRKİYE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİ...
- YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI YÖNETMELİĞİNDE DEĞ...
- SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI YÖNETME...
- SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE SERBEST MUHA...
- SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞ...
- İkinci El Otomobil Alım Satımında Vergilendirme ve...
- Yeniden öğretmen olma şartları / Ali Şerbetçi
- Zamanaşımının durması ve hukuksuz bir uygulama / M...
- Yeni sermaye piyasası kanunu ile kar payı sonraki ...
- Yıl Sonu İşlemlerinde Kdv Yönünden Özellikli Durumlar
- SSK Ve Bağkurlu Olarak Çalışanların Sağlıktan Yara...
- İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İle Çok Ciddi Yüküm...
- Düşük Bedelli Fatura Kesilmesi Hapis Cezası Gerekt...
- Vergi kanunlarına göre defter tasdikleri / İsmail ...
- ASGARİ ÜCRET KOMEDYASINDA PERDE BU HAFTA TEKRARLAN...
- Kim, Ne Zaman ve Nasıl Emekli Olabilecek / Şükrü K...
- 24 Aralık 2012, Pazartesi RSS | Sitene Ekle | ...
- Belgesi olan ek ücret isteyebilir / SADETTİN ORHAN
- Sosyal Güvenlik Kurumunda Ne Kadar Beklersiniz / D...
- Borçlanma Rakamının Sağlıklı Tespitinde İçinde Bul...
- YASAL DEFTERLER (SORU-CEVAP) / Dr. Mehmet Ali AKTAŞ
- Gayrimenkullerin Günlük Veya Haftalık Kiraya Veril...
- E-defter ve e-fatura uygulaması / Veysi Seviğ
- Memurlar evlilik izni kullanabilir / Ali Şerbetçi
- Malulen emekliye intibak zammı var
- Koruma amaçlı köpeklere vergi avantajı / Şükrü Kız...
- Ucuz hizmet borçlanması yapmak için son hafta / Er...
- SGK MEVZUATINDA EKSİK GÜN UYGULAMASI
- İşverene 30 Aralık'a kadar ev ödevi / SADETTİN ORHAN
- Stajyer öğrencilerin ücret ve sigortalılıkları -1-...
- Bayanlara boşluk ödemesi yok / Ali Şerbetçi
- Liseye giden çocuklar 20 yaşına kadar sağlık hizme...
- Çalışanlar Hangi Hallerde İhbar Tazminatı İsteyemez?
- İşverene ceza yağmuru / SADETTİN ORHAN
- Zamanlama çok isabetli olmuş / Lütfi Köksal
- KASIM BİLDİRGELERİNDE MESLEK KODLARI BAŞLIYOR / VE...
- Dedikodu yapan işçi atılır mı? / Ali Şerbetçi
- ÇALIŞANI DÜŞÜK ÜCRETLİ GÖSTEREN BÖYLE YAKALANACAK
- Kdv Kanunu’nda İndirilemeyecek Durumlar
- Ticari Defterlerin Tutulması, Kayıt Zamanı, Açılış...
- AVUKAT, SMMM ve YMM OFİSLERİNE KAT MALİKLERİNDEN İ...
- Yurtdışı mal alımında ödenen komisyon gümrük vergi...
- Teknik personele 1200 lira ek ücret / Sadettin Orhan
- Hangi kurumdan daha önce emekli olabilirim? / Lütf...
- BELÇİKA’da ÇALIŞAN GURBETÇİLERİN HAKLARI
- 2008 sonrası memurları ne zaman emekli olur? / Ali...
- Aynı Vergi Borcunun Aynı Anda Hem Şirketten ve Hem...
- Kocam babasıyla evlenmemi istiyor / Şükrü Kızılot
- İşe içkili gelmek atılma nedeni / Ali ŞERBETÇİ
- Bağ-Kur’luya prim affı geliyor / Dr. Resul KURT
-
▼
Aralık
(307)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder