Düşük Bedelli Fatura Kesilmesi Hapis Cezası Gerektirir mi?
I- GİRİŞ
Bilindiği gibi vergi sistemimizde adli ceza gerektiren vergi suçları 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesinde yer almakta, bu fiillerden muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme fiilini işleyenler hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunacağı belirtilmektedir (VUK md. 359/a-2). Kanun’da bu suç; gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtmak olarak tanımlanmıştır. Muamelenin miktarının gerçeğe aykırılığından; belgedeki ürünün (hizmetin) niceliğinin gerçeğinden farklı gösterilmesi anlaşılmakla birlikte, maddede fiyat deyimi de geçmediğinden, belgenin mahiyetinin gerçeğe aykırı olmasının ne anlama geldiği özellikle toplam bedelin (fatura tutarının) gerçeğinden farklı gösterilmesinin suç olup olmadığı tartışmalıdır.
Bu çerçevede, bu yazı dizisinin ilkinde gerçek satış değerinin altında fatura düzenlenmesi şeklinde gerçekleşen bir işlemde düzenlenen belgenin muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge ve işlenen fiilin muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme suçu olup olmadığı konusu; idarenin görüşü ve Yargıtay kararları ışığında tartışılmaya, ikincisinde suçun uygulamada nasıl anlaşıldığı ve yerindeliğine ilişkin görüşlerimiz aktarılmaya çalışılmaktadır. Bu kapsamda, bir mal ya da hizmetin değerinin altında fatura edilmesi fiilinin muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlemek anlamında gelip gelmediği sorusu cevaplanmadan önce suçun tanımlanması ve davranış unsurunun belirlenmesi gerekmektedir.
II- SUÇUN İNCELENMESİ
A- SUÇUN KANUNİ TANIMI
213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesinde vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan belgeleri muhteviyatı itibariyle yanıltıcı düzenleyenlerin hakkında on sekiz aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunacağı ve gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibariyle gerçeğe aykırı şekilde yansıtan belgenin muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge olduğu hükme bağlanmıştır. Bu suçu işleyenler, anılan Kanun’un 367. maddesinde yer alan usuller çerçevesinde soruşturmaya tabi tutulmaktadır. Ayrıca kaçakçılık suçlarının hapis cezasıyla cezalandırılması, oluşan vergi kayıplarının giderilmesine ve kesilmesi gereken cezaların kesilmesine de mani değildir. www.ozdogrular.com
B- DAVRANIŞ UNSURU
Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenleme suçunda cezalandırılmayı gerektiren davranış; Kanun’da belirtilen eylemi gerçekleştirmekle meydana gelmektedir. Bu eylem; vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen ve saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan bir belgeyi dayandığı muamele ve durumdan mahiyet ve miktar olarak gerçeğe aykırı düzenlemektir. Ayrıca bunun sonucunda vergi kaybı doğması da aranmamaktadır.
Kanun’a göre yanıltıcı belgenin gerçek bir muamele ve bir duruma dayanılarak düzenlenmesi ancak bunların belge üzerinde olduğundan farklı aksettirilmesi söz konusudur. Ortada herhangi bir muamele ve durum olmaksızın gerçeğe aykırı belge düzenlenmesi halinde ise sahte belge düzenleme suçu oluşmaktadır. Diğer kaçakçılık suçları dikkate alındığında, bu suçun ancak bir mükellef tarafından ve suça konu belgenin düzenlenmesi sırasında işlenebileceği ve belge düzenlendikten sonra yapılan tahrifat eylemlerinin ayrı suçlar olduğu belirtilmektedir(1). www.ozdogrular.com
Suçun hukuki konusu, vergi kanunlarına göre tutulan veya düzenlenen, saklanma ve ibraz mecburiyeti bulunan belgelerdir. Ticari muameleleri belgelemek bakımından vergi kanunlarının düzenlemeyi mecbur kıldığı ve yaygın olarak kullanılan temel belge fatura olduğundan suçun hukuki konusu çoğunlukla fatura olmaktadır. Diğer taraftan, ücret bordrosu, serbest meslek makbuzu, fatura yerine geçen perakende satış fişi, ÖKC fişi vs. gibi ticari belgeler de vergi kanunlarının düzenlenmesini mecbur kıldığı belgeler olduğundan bu suçun konusunu oluşturabilir.
Suçun kanuni tanımında, gerçekleşen muamele ve durumun miktar ve mahiyetinin gerçeğinden farklı gösterilmesinden bahsedildiğine göre bu eylemin ne anlama geldiğinin açıklanması gerekmektedir. Vergi kanunlarının düzenlemeyi mecbur tuttuğu belgelerdeki “miktar” belgelerin içerdiği birimdir, sayıdır, belgenin niceliğidir. Bir ticari muamele ve belgelenmesi gereken ticari bir durumun miktarının gerçeğinden farklı gösterilmesi sözcüğü basitçe örneğin mal miktarının farklı gösterilmesi şeklinde düşünülebilir. Örneğin 250 ton buğday yerine, 100 ton buğday yazılması bu duruma örnek verilebilir. Diğer taraftan, bir görüşe göre miktar sözcüğünün miktar, fiyat ve tutar unsurlarının tümünü ifade ettiği belirtilmektedir(2).www.ozdogrular.com
Bir belgenin mahiyeti ise belgenin içerdiği esas unsurdur. Bir ticari muamele ve belgelenmesi gereken ticari durumun mahiyetinin yanıltıcı olması, temel olarak onun niteliği ve özünün gerçeğinden farklı gösterilmesi olarak tanımlanabilir. Mahiyet sözcük anlamı olarak içerik, esas, öz ve nitelik anlamlarına geldiğine göre(3) işlemin mahiyetinin farklı gösterilmesi bir anlamıyla belgenin ticari muamele ve durumun esas niteliğini gerçeğinden farklı gösterilmesi demektir.
Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgenin tanımında fiyat sözcüğünün kullanılmaması, miktar sözcüğünün ise ayrıca kullanılarak bu kelimeyi mahiyet kelimesinin izlemesi nedeniyle faturada satış bedelinin düşük gösterilmesinin yanıltıcı belge düzenlenmesi anlamına gelmeyeceği iddia edilmektedir(4). Ancak bu konudaki görüşlerin çoğunluğu satış fiyatının (bedelin) gerçeğinden farklı gösterilmesinin yanıltıcı belge oluşturduğu yönündedir. Örneğin Prof. Dr. Şükrü KIZILOT, ücret bordrosunun olduğundan düşük ücret üzerinden düzenlenmesini yanıltıcı belgeye örnek olarak vermiştir(5). Aynı şekilde Mehmet Ali ÖZYER, daha fazla gider kaydetmek için gerçekte 1 milyar olan hizmet bedelinin 10 milyar olarak yazılmış olması halinde belgenin muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge oluşturacağını örneklendirmiştir(6).Bu çıkarım daha birçok yazar tarafından da benimsenmektedir(7). www.ozdogrular.com
III- İDARENİN GÖRÜŞÜ
İdarenin bu konudaki görüşleri genel Tebliğlerde yer almaktadır. 28 Sıra No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nin(8) “D” bölümünde muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgelerin şekil şartlarına uygun olarak düzenlenen ancak içerdiği bilgileri yanlış olan belgeler olduğu belirtilerek; mal veya hizmetin miktar veya değerini gerçeğinden daha az veya daha çok gösteren belgelerin muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeler olarak kabul edileceği açıklanmıştır. Anılan Tebliğ’in bu kısmını yürürlükte kaldıran ve halen geçerli olan 84 Sıra No.lu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği’nin(9) II-1.2. bölümünde de mal veya hizmetin miktar veya değerini gerçeğinden az veya çok gösteren belgenin muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge olduğu belirtilerek aynı görüş devam ettirilmiştir.
Görüldüğü gibi idarenin görüşü, yaygın görüşe paralel şekilde, faturanın gerçek bedelden düşük düzenlenmesinin muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge oluşturacağı yönündedir. www.ozdogrular.com
IV- YARGITAY KARARLARI
Konuyla ilgili örnek verilebilecek Yargıtay kararları aşağıdaki gibidir(10).
“Sanığın sattığı malları gerçek satış değerinden az göstermek suretiyle suça konu iki faturayı düzenlediği oluşa uygun olarak kabul edilmesine, bu faturaların, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun değişik 359 maddesinin (a-2) bendinde tanımlanan “muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeler” den olduğu .. belirlenmesine göre tüm unsurları itibariyle oluşan müsnet suçtan cezalandırılması yerine bilirkişinin isabetsiz görüş içeren raporuna itibarla beraat hükmü tesisi, yasaya aykırıdır.”(11) www.ozdogrular.com
“Sanığın gerçek satışa dayanmakla birlikte miktar ve değer itibariyle gerçeğe uygun olmayan faturalar düzenleyerek vergi ziyaına sebebiyet vermek suretiyle yüklenen suçu işlediği, vergi inceleme raporu, adlarına fatura düzenlenen kişilerin duruşmadaki yeminli anlatımları ve tüm dosya içeriğinden anlaşılmasına göre 4369 sayılı Kanunla değişik 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 359. maddesinin a-2. bendinin uygulanmak suretiyle cezalandırılmasına karar verilmesi gerektiği gözetilmeden, vergi mahkemesinin kararına yanlış anlam verilerek ve delil takdirine girişen bilirkişinin isabetsiz görüş içeren raporu esas alınarak beraatine dair hüküm kurulması, yasaya aykırıdır.”(12)
Bu Kararlarda, Yargıtay’ın gerçek bedelden farklı tutar içeren belgeleri muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge olarak kabul ettiği görülmektedir. www.ozdogrular.com
V- DEĞERLENDİRME
Tarafımızca da satış bedelini düşük gösteren belgenin muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge oluşturduğu düşünülmektedir. Maddenin bugünkü lafzı itibariyle başka bir yoruma ulaşmak imkânsızdır. Nitekim faturada miktarın düşük gösterilmesinin fatura bedelini de yani toplam tutarı da (miktar x fiyat) düşük göstereceği ve bunun tersinin de (fiyat x miktar) aynı anlama geldiği açıktır. İki halde de toplam tutar gerçeğinden farklı aksettirilmektedir. Bir başka deyişle, Kanun’un miktar yoluyla toplam tutarı gerçeğinden farklı gösteren belgeyi yanıltıcı belge kabul edip, fiyat yoluyla toplam tutarı gerçeğinden farklı gösteren belgeyi yanıltıcı belge olarak kabul etmemesi imkânsızdır.
Yukarıda yapılan açıklamalardan anlaşılabileceği üzere işlemin gerçek bedelinin altında fatura düzenlenmesi, Kanun’un 359. maddesinde yer alan muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeyi oluşturmaktadır. Suçu açıklayan 213 sayılı Kanun’un 359. maddesinin lafzında bedel ve tutar sözcükleri kullanılmamasına rağmen, mal ve hizmetin değerini gerçek bedelinden daha az ve daha çok gösteren bir belgenin muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge olduğu görüşü idare tarafından da kabul edilmektedir. www.ozdogrular.com
Bu görüş birçok yazar tarafından da benimsenmekle birlikte, uygulamada bu tür belgelerin sıklığı, hiç belge düzenlemeyen mükelleflerin hapis cezasıyla cezalandırılmamasına rağmen, düşük bedelli belge düzenleyen mükelleflerin hapis cezasıyla cezalandırılıyor oluşunun adaletsiz bulunması nedeniyle anılan görüşün eleştirilere de konu olduğu görülmektedir. Vergi incelemelerinde konuya ilişkin genel olarak benimsenen bakış açısı ışığında, konu hakkında yapılan eleştirilere ve anılan cezanın yerindeliğine ilişkin görüşlerimiz bu yazı dizisinin diğer bölümünde aktarılmaya çalışılmaktadır.
Sadık ÖKÇÜN*
Yaklaşım
* Vergi Müfettişi (E. Maliye Müfettişi)
(1) Nuri OK - Ahmet GÜNDEL, Vergi Kaçakçılığı Suçları, Ankara 2002, s. 315
(2) OK - GÜNDEL, age, s. 314
(3) TDK; Nitelik, vasıf, öz, asıl, esas.; Misalli Büyük Türkçe Sözlük; asıl unsur, nesnenin özü, kendilik.
(4) Metin TAŞ, “Faturada Satış Bedelinin Düşük Gösterilmesi Yanıltıcı Belge Düzenlendiği Anlamına Gelir mi?”, Yaklaşım, Ekim 2007, s. 25-27
(5) Şükrü KIZILOT, Kaçakçılık Suçları ve Naylon Fatura İhtilafları, Ankara 2010, s. 557
(6) Mehmet Ali ÖZYER, Vergi Usul Kanunu Uygulaması, Ankara2004, s. 837
(7) Osman Selim KOCAHANOĞLU, Vergi Suçları, Vergi Cezaları ve Kurtulma Yolları, İstanbul 1983, s. 300; Mehmet MAÇ, “Yanıltıcı Belgeler ve Sahte Belgeler İle İlgili Hapis ve Ağır Hapis Cezalarında Hatalı Anlayış ve Uygulamalar”, Yaklaşım, Şubat 2002, s. 111-121
(8) 01.08.1988 tarih ve 19886 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
(9) 23.11.2001 tarih ve 24592 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
(10) OK - GÜNDEL, age, s. 318-330
(11) Yrg. 11. CD.’nin, 02.05.2001 tarih ve 3539/4434 sayılı Kararı.
(12) Yrg. 11. CD.’nin, 20.06.2001 tarih ve 6288/7043 sayılı Kararı.
http://www.ozdogrular.com/content/view/20950/
24 Aralık 2012 Pazartesi
Düşük Bedelli Fatura Kesilmesi Hapis Cezası Gerektirir mi?
Etiketler:
gelirler,
gelirler.gov.tr,
GİB,
GÜNDEM,
HABER,
kayıt,
MALİYE,
MUHASEBE,
muhasebeci,
SGK,
SGK HABER,
SMMM,
SOSYAL GÜVENLİK,
ssk,
tepliğ,
TTK,
vuk,
Yeni TTK
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Blog Arşivi
-
▼
2012
(4921)
-
▼
Aralık
(307)
- Yeni yıl başlamadan! / İsmail KÖKBULUT
- Sermaye Piyasası Kanunu Resmi Gazete'de
- Her ay 2500 lira kaybınız var / Sadettin ORHAN
- Bireysel Emeklilikte Gitti Muaccel, Geldi Müeccel ...
- 31 ARALIK 2012 İYİ DEĞERLENDİRİN BORÇLANMA VE KEY ...
- Askerlik borçlanması emekliliğimi nasıl etkiler? /...
- Bağımsız Denetçi Kim Olacak
- Stajyer öğrencilerin ücret ve sigortalılıkları -2-...
- Rüşvetin de vergisi isteniyor / Şükrü KIZILOT
- 2013 YILI ASGARİ ÜCRETİ GÜNLÜK 1,27 TL. ARTIŞ YAPI...
- Sosyal Güvenlik Mahkemeleri geliyor! / Sadettin ORHAN
- 2013 YILINDA SÖZLEŞMELİ DEVLET İŞÇİSİNİN (4/C) HAK...
- Doğum borçlanması yapabilir miyim? / Lütfi KÖKSAL
- Hem evlensem hem de ölen kocamdan ve babamdan aylı...
- 2013 Yılı Kıdem Tazminatı Tavan Tutarı / Mehmet Fa...
- Nakil Hakkı Verilen Geçici Personele Dair Merak Ed...
- Şirketler finansal tablolarını ilan edecekler mi?
- Finansal Kiralama İşlemlerinde Amortisman
- Çalışanların 2013 Yılında Asgari Geçim İndirimi ve...
- İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa Göre Tehlikeli İş...
- Hangi Kurum’dan emekli olabilirim? / Lütfi KÖKSAL
- 2013 Yılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebec...
- ASGARİ ÜCRET 2013 Açıklandı
- Sosyal güvenlikte en çok merak edilenler / Şükrü K...
- KEY İçin Son Posta / Şevket TEZEL
- YMM'ler ile 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip SMMM...
- Kız çocuklarının SGK’dan sağlık yardımı alma hakla...
- Dönem Sonu Hatırlatmaları – III — İş Güvenliği Yas...
- Genç işsizliği böyle artarsa sosyal güvenlik zarar...
- Askerliğimi borçlanmam gerekir mi, ne kadar emekli...
- Ba ve Bs Formlarının Süresinde Verilmemesi Halinde...
- İstifada kilit nokta! / Ali Tezel
- SGK İŞE GİRİŞ VE ÇIKIŞ BİLDİRGELERİNDE İŞ KOLLARI ...
- Bağımsız Denetçi Kimler Oldu?
- Bağımsız Denetim Yönetmeliği yürürlüğe girdi
- 3.600 günle emekli olama şansım var mı? / Lütfi KÖ...
- Dul ve yetimlere aylık müjdesi! / Sadettin ORHAN
- Yabancı işçilerin çalışma izni muafiyetleri / İbra...
- GEÇERSİZ FESİHLERDE ÇALIŞANLARA PÜF NOKTALAR / VED...
- Malul Çocuğu Bulunan Erkek Sigortalılara Haksızlık...
- 100-150 Kadın Çalışanı Olan İşveren Emzirme Odası ...
- BAĞIMSIZ DENETİM YÖNETMELİĞİ
- Üç konu üç uyarı / Zeki Gündüz
- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN İŞYERİ TEHLİKE S...
- Esnaf, tüccar avukat, doktor çiftçi ne zaman emekl...
- 25 Aralık 2012, Salı RSS | Sitene Ekle | Giriş...
- Taşeron işyerlerinin SGK sicil numarası olmaz / Me...
- Yaş tashihi ne zaman geçerli olur? / Lütfi KÖKSAL
- Yargıtay’dan dul-yetim aylığı müjdesi / Ali TEZEL
- SGK AFFINDA KISMİ SÜRELİLER İÇİN GSS ADINA SEVİNDİ...
- TÜRKİYE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİ...
- YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI YÖNETMELİĞİNDE DEĞ...
- SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI YÖNETME...
- SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE SERBEST MUHA...
- SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞ...
- İkinci El Otomobil Alım Satımında Vergilendirme ve...
- Yeniden öğretmen olma şartları / Ali Şerbetçi
- Zamanaşımının durması ve hukuksuz bir uygulama / M...
- Yeni sermaye piyasası kanunu ile kar payı sonraki ...
- Yıl Sonu İşlemlerinde Kdv Yönünden Özellikli Durumlar
- SSK Ve Bağkurlu Olarak Çalışanların Sağlıktan Yara...
- İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İle Çok Ciddi Yüküm...
- Düşük Bedelli Fatura Kesilmesi Hapis Cezası Gerekt...
- Vergi kanunlarına göre defter tasdikleri / İsmail ...
- ASGARİ ÜCRET KOMEDYASINDA PERDE BU HAFTA TEKRARLAN...
- Kim, Ne Zaman ve Nasıl Emekli Olabilecek / Şükrü K...
- 24 Aralık 2012, Pazartesi RSS | Sitene Ekle | ...
- Belgesi olan ek ücret isteyebilir / SADETTİN ORHAN
- Sosyal Güvenlik Kurumunda Ne Kadar Beklersiniz / D...
- Borçlanma Rakamının Sağlıklı Tespitinde İçinde Bul...
- YASAL DEFTERLER (SORU-CEVAP) / Dr. Mehmet Ali AKTAŞ
- Gayrimenkullerin Günlük Veya Haftalık Kiraya Veril...
- E-defter ve e-fatura uygulaması / Veysi Seviğ
- Memurlar evlilik izni kullanabilir / Ali Şerbetçi
- Malulen emekliye intibak zammı var
- Koruma amaçlı köpeklere vergi avantajı / Şükrü Kız...
- Ucuz hizmet borçlanması yapmak için son hafta / Er...
- SGK MEVZUATINDA EKSİK GÜN UYGULAMASI
- İşverene 30 Aralık'a kadar ev ödevi / SADETTİN ORHAN
- Stajyer öğrencilerin ücret ve sigortalılıkları -1-...
- Bayanlara boşluk ödemesi yok / Ali Şerbetçi
- Liseye giden çocuklar 20 yaşına kadar sağlık hizme...
- Çalışanlar Hangi Hallerde İhbar Tazminatı İsteyemez?
- İşverene ceza yağmuru / SADETTİN ORHAN
- Zamanlama çok isabetli olmuş / Lütfi Köksal
- KASIM BİLDİRGELERİNDE MESLEK KODLARI BAŞLIYOR / VE...
- Dedikodu yapan işçi atılır mı? / Ali Şerbetçi
- ÇALIŞANI DÜŞÜK ÜCRETLİ GÖSTEREN BÖYLE YAKALANACAK
- Kdv Kanunu’nda İndirilemeyecek Durumlar
- Ticari Defterlerin Tutulması, Kayıt Zamanı, Açılış...
- AVUKAT, SMMM ve YMM OFİSLERİNE KAT MALİKLERİNDEN İ...
- Yurtdışı mal alımında ödenen komisyon gümrük vergi...
- Teknik personele 1200 lira ek ücret / Sadettin Orhan
- Hangi kurumdan daha önce emekli olabilirim? / Lütf...
- BELÇİKA’da ÇALIŞAN GURBETÇİLERİN HAKLARI
- 2008 sonrası memurları ne zaman emekli olur? / Ali...
- Aynı Vergi Borcunun Aynı Anda Hem Şirketten ve Hem...
- Kocam babasıyla evlenmemi istiyor / Şükrü Kızılot
- İşe içkili gelmek atılma nedeni / Ali ŞERBETÇİ
- Bağ-Kur’luya prim affı geliyor / Dr. Resul KURT
-
▼
Aralık
(307)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder