Finansal Kiralama İşlemlerinde Amortisman
Giriş
Ülkemizde finansal kiralama(leasing) 28.06.1985 tarihli 3226 sayılı Finansal Kiralama Kanununun yürürlüğe girmesiyle başlamıştır. Şu an 28 leasing firması faaliyet göstermekte olup finansal kiralama yoluyla edinilen demirbaş sayılarında her sektörde yıllara göre artış gözlemlenmekte ve bu durumda finansal kiralamanın bir finansman seçeneği olarak git gide yaygınlaştığını göstermektedir.
1)Finansal Kiralama(leasing)
Bu başlık altında önce finansal kiralamanın ne olduğu ve konu edinilebilecek mallar ile genel anlamda finansal kiralamanın avantajlarından bahsedilecektir.
1.1.Finansal Kiralama Nedir?
Finansal kiralama, kiracı tarafından seçilen bir yatırım malının mülkiyeti finansal kiralama şirketinde kalarak, belirlenen kiralar karşılığında kullanım hakkının kiracıya verilmesini sağlayan bir finansman yöntemidir. Yatırım mallarının satın alınması yerine, kiralanarak kullanılmasını sağlayarak firmaların işletme sermayelerinin diğer ihtiyaçların karşılanmasında kullanılması ile verimliliğin ve karlılığın artmasında önemli rol üstlenir.
1.2.Finansal Kiralama Kapsamındaki Mallar
Finansal Kiralama Kanununa göre; patent hakkı, fikri ve sınai haklar ile bilgisayar yazılımı gibi maddi olmayan mallar haricinde her türlü taşınır yada taşınmaz mal finansal kiralamaya konu olabilir.
1.3.Finansal Kiralamanın Avantajları
Finansal kiralama, yatırımların orta vadeli finansmanında yaygın olarak kullanılmakla birlikte özellikle enflasyonist ekonomilerde kuruluşların artan işletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamada büyük avantaj sağlamaktadır. Fon akışına uygun esnek kira ödemeleri ile nakit akışının planlanabilmesi, teşvikli yatırımlar için finansal kiralama şirketinin teşvikten yararlanabilmesi, kiralanan malın dönem sonunda sembolik bir bedelle satın alınabilmesi finansal kiralamanın diğer avantajlarındandır.
2)Amortisman Mevzuu ve Finansal Kiralama
Bu kısımda amortisman konusu açıklanacak, amortisman ayırma şartları ile finansal kiralama işlemlerinde amortisman konusu irdelenecek ve ilgili muhasebe kayıtlarına yer verilecektir.
2.1.Amortismanın Tanımı ve Amortisman Ayırma Şartları
Amortisman duran varlıkların aşınma, yıpranma veya eksilme paylarını ifade etmektedir. İşletmeler demirbaş olarak kullanmak üzere aldığı maddi duran varlıkları uzun seneler kullanırlar, bu nedenle maddi duran varlıkların ekonomik ömrü boyunca gider yazılması gerekir. Böylece maddi duran varlık kullanıldığı muhasebe dönemine dağıtılarak muhasebenin dönemsellik kavramı gereğince gider yazılmış olur. Ancak amortisman ayırmanın belli bir takım şartları vardır; iktisadi kıymetin
—Değerleme gününde envantere dahil ve kullanıma hazır olması
—İşletmede bir yıldan fazla kullanılabilir olması
—Yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalması
—Değerinin 770 TL’yi(2012 yılı için) aşmış olması gerekir.
2.2.Finansal Kiralama ile Edinilen İktisadi Kıymetlerde Amortisman
Vergi Usul Kanununun(VUK) Mükerrer 290. maddesine göre Finansal Kiralama; kira süresi sonunda mülkiyet hakkının kiracıya devredilip devredilmediğine bakılmaksızın, bir iktisadi kıymetin mülkiyetine sahip olmaktan kaynaklanan riskler ile yararların tamamının veya tamamına yakınının belli bir dönemde bedel karşılığı kiracıya bırakılması sonucunu doğuran kiralamalardır. Aynı iktisadi kıymete ilişkin birden fazla sözleşme, ilave, tadil ve diğer sözleşmelerin yapılması halinde tüm anlaşmalar bir arada değerlendirilmelidir. www.ozdogrular.com
Aşağıda belirtilen kriterlerden birini veya daha fazlasını karşılayan kiralamalar finansal kiralama olarak kabul edilecektir.
i-İktisadi kıymetin mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi: Sözleşmede iktisadi kıymetin kiracıya devrine ilişkin hüküm olması veya satım opsiyonu olması ve kiracının yüksek bir olasılıkla bu opsiyonu kullanacak olması halidir.
ii-Kiracıya kira süresi sonunda iktisadi kıymeti rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın alma hakkı tanınması,
iii-Kiralama süresinin iktisadi kıymetin ekonomik ömrünün % 80'inden daha büyük bir bölümünü kapsaması,
iv-Sözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının iktisadi kıymetin rayiç bedelinin %90'ından daha büyük bir değeri oluşturması
Aynı kanunun 189. maddesinde üzerinden amortisman ayrılan kıymetlerin ve bunların amortismanlarının envanter defterinin ayrı bir yerinde veya özel bir amortisman defterinde ya da amortisman listelerinde gösterilebileceği belirtilmiştir. Diğer taraftan amortisman defteri veya listelerinin kayıtları envanter kaydı hükmündedir. www.ozdogrular.com
Amortisman kayıtları, amortisman ayrılmaya başlandığı tarihten itibaren her yılın amortismanının ayrı ayrı gösterilmek şartıyla birbirine bağlanır. Ayrıca işletmeye yeniden giren iktisadi kıymetlerle bunların amortismanlarının önceki yıllara ait kayıtlarda devam ettirilebilir. www.ozdogrular.com
V.U.K‘un mükerrer 290. maddesinde finansal kiralama işlemlerinde, finansal kiralamaya konu iktisadi kıymet ile sözleşmeden doğan hak, borç ve alacakların değerlemesinin hangi esaslara göre yapılacağı açıklanmıştır. Buna göre; kiracı tarafından finansal kiralama işlemine konu iktisadi kıymeti kullanma hakkı ve sözleşmeden doğan borç, kiralama konusu iktisadi kıymetin rayiç bedeli veya sözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı ile değerlenir.
Finansal kiralama konusu iktisadi kıymet, kullanma hakkı olarak aktife alınacak ve karşılığında kiralayana olan borç pasife kaydedilecektir. Kiracı tarafından aktifleştirilen finansal kiralamaya konu iktisadi kıymeti kullanma hakkı amortismana ve aynı kanunun mükerrer 298. maddesine göre yeniden değerlemeye tabi tutulacaktır. Yani kullanım hakkı V.U.K ve ilgili genel tebliğlerde bu iktisadi kıymet için tespit edilmiş amortisman sürelerinde amorti edilecektir. Ancak finansal kiralama sözleşmesinin fesh olunması halinde kalan dönemler için iktisadi kıymetle ilgili olarak amortisman ayırma ve yeniden değerleme işlemleri yapılamayacak olup finansal kiralamadan doğan borçlarda reeskonta tabi tutulamaz. www.ozdogrular.com
Kiracı tarafından finansal kiralama sözleşmesine göre yapılan kira ödemeleri, borç anapara ödemesi ve faiz gideri olarak ayrıştırılır. Ayrıştırma işlemi, her bir dönem sonunda kalan borç tutarına sabit bir dönemsel faiz oranı uygulanmasını sağlayacak şekilde yapılır.
V.U.K 320. maddesine göre; Amortisman süresi, kıymetlerin aktife girdiği yıldan başlamakta olup bu sürenin yıl olarak hesaplanması için (1) rakamı mükelleflerce uygulanan orana bölünür. Amortismanın herhangi bir yıl yapılamamasından veya ilk uygulanan orandan düşük bir oranda yapılmasından dolayı amortisman süresi uzatılamaz. Buna göre; finansal kiralama yöntemiyle aktife kaydedilen iktisadi kıymetin iktisap edildiği tarih itibariyle kiralama konusu iktisadi kıymetin rayiç bedeli veya sözleşmeye göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerinden düşük olanı olarak belirlenerek kullanım hakkı üzerinden iktisadi kıymetin faydalı ömrüne göre amortisman ayrılabilir. Ancak ilgili yılda ayrılmayan amortisman daha sonra ayrılamaz.
2.3.Finansal Kiralama İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
Bu bölümde örnek uygulama üzerinden yapılması gereken temel muhasebe kayıtlarına yer verilecektir.
(A) A.Ş. 01.01.2012 tarihinde, rayiç bedeli 100.000 TL olan iş makinesini B Finansal Kiralama A.Ş. den 5 yılda bedeli eşit taksitlerle ödenmek suretiyle kiralanmıştır. Kiralama bedeli KDV hariç 125.000TL olup leasing firmasının çıkardığı ödeme planı aşağıdaki şekildedir. www.ozdogrular.com
İşlem Tarihi Yıllık Kira bedeli Faiz Tutarı Anapara Ödemesi
01.01.2012 - - -
31.12.2012 25.000 8.000 17.000
31.12.2013 25.000 7.000 18.000
31.12.2014 25.000 5.000 20.000
31.12.2015 25.000 3.000 22.000
31.12.2016 25.000 2.000 23.000
İş makinesinin iktisabı ve aktife kayıt edilmesinin kaydı
_______________________ 01.06.2012 ________________________
260.Haklar 100.000
302.Ertelenmiş Finansman Kiralama Borç Maliyetleri 8.000
402.Ertelenmiş Finansman Kiralama Borç Maliyetleri 17.000
301.Finansal Kira İşlemlerinden Borçlar 25.000
401. Finansal Kira İşlemlerinden Borçlar 100.000
2012 yılı anapara ve faizinin ödenmesi kaydı
_______________________ 31.12.2012________________________
301.Finansal Kira İşlemlerinden Borçlar 25.000
780.Finansman Giderleri 8.000
191.İndirilecek KDV 80
302.Ertelenmiş Finansman Kiralama Borç Maliyetleri 8.000
102.Bankalar 25.080
______________________ / ________________________
İş makinesinin 2012 yılı amortisman kaydı
_______________________ 31.12.2012________________________
770.Genel Yönetim Gideri 5.000
268.Birikmiş Amortismanlar 5.000
______________________ / ________________________
2007 yılında ödenecek olan ana para ve faiz kaydı
_______________________ 31.12.2012________________________
401. Finansal Kira İşlemlerinden Borçlar 25.000
302.Ertelenmiş Finansman Kiralama Borç Maliyetleri 7.000
301.Finansal Kira İşlemlerinden Borçlar 25.000
402.Ertelenmiş Finansman Kiralama Borç Maliyetleri 7.000
______________________ / ________________________
Sonuç
Yapılan açıklamalardan da anlaşıldığı gibi finansal kiralama sözleşmesinin değerlemesi ve ilgili muhasebe kayıtları adi sözleşmelerden farklı olup finansal kiralama sözleşmesi yoluyla mal ediniminin, mevcut avantajlarından dolayı yaygınlaşacağı kanaatindeyiz. Ayrıca ticari kazancın tespitinde önem arz eden amortisman giderlerinin doğru hesaplanması ve bunun içinde ilgili amortisman oranlarının 333, 339 ve 365 Sıra No.lu VUK Genel tebliğlerinde belirlenen listelere göre tespit edilerek amortismana tabi iktisadi kıymetlerin maliyetinin doğru hesaplanması gerekir.
Cansın DEĞİRMENCİOĞLU*
E-Yaklaşım
_____________________
* Devlet Gelir Uzman Yardımcısı
http://www.ozdogrular.com/content/view/20956/
28 Aralık 2012 Cuma
Finansal Kiralama İşlemlerinde Amortisman
Etiketler:
gelirler,
gelirler.gov.tr,
GİB,
GÜNDEM,
HABER,
kayıt,
MALİYE,
MUHASEBE,
MUHASEBE KAYITLARI,
muhasebeci,
SGK,
SGK HABER,
SMMM,
SOSYAL GÜVENLİK,
ssk,
tepliğ,
TTK,
vuk,
Yeni TTK
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Blog Arşivi
-
▼
2012
(4921)
-
▼
Aralık
(307)
- Yeni yıl başlamadan! / İsmail KÖKBULUT
- Sermaye Piyasası Kanunu Resmi Gazete'de
- Her ay 2500 lira kaybınız var / Sadettin ORHAN
- Bireysel Emeklilikte Gitti Muaccel, Geldi Müeccel ...
- 31 ARALIK 2012 İYİ DEĞERLENDİRİN BORÇLANMA VE KEY ...
- Askerlik borçlanması emekliliğimi nasıl etkiler? /...
- Bağımsız Denetçi Kim Olacak
- Stajyer öğrencilerin ücret ve sigortalılıkları -2-...
- Rüşvetin de vergisi isteniyor / Şükrü KIZILOT
- 2013 YILI ASGARİ ÜCRETİ GÜNLÜK 1,27 TL. ARTIŞ YAPI...
- Sosyal Güvenlik Mahkemeleri geliyor! / Sadettin ORHAN
- 2013 YILINDA SÖZLEŞMELİ DEVLET İŞÇİSİNİN (4/C) HAK...
- Doğum borçlanması yapabilir miyim? / Lütfi KÖKSAL
- Hem evlensem hem de ölen kocamdan ve babamdan aylı...
- 2013 Yılı Kıdem Tazminatı Tavan Tutarı / Mehmet Fa...
- Nakil Hakkı Verilen Geçici Personele Dair Merak Ed...
- Şirketler finansal tablolarını ilan edecekler mi?
- Finansal Kiralama İşlemlerinde Amortisman
- Çalışanların 2013 Yılında Asgari Geçim İndirimi ve...
- İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununa Göre Tehlikeli İş...
- Hangi Kurum’dan emekli olabilirim? / Lütfi KÖKSAL
- 2013 Yılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebec...
- ASGARİ ÜCRET 2013 Açıklandı
- Sosyal güvenlikte en çok merak edilenler / Şükrü K...
- KEY İçin Son Posta / Şevket TEZEL
- YMM'ler ile 15 yıllık mesleki tecrübeye sahip SMMM...
- Kız çocuklarının SGK’dan sağlık yardımı alma hakla...
- Dönem Sonu Hatırlatmaları – III — İş Güvenliği Yas...
- Genç işsizliği böyle artarsa sosyal güvenlik zarar...
- Askerliğimi borçlanmam gerekir mi, ne kadar emekli...
- Ba ve Bs Formlarının Süresinde Verilmemesi Halinde...
- İstifada kilit nokta! / Ali Tezel
- SGK İŞE GİRİŞ VE ÇIKIŞ BİLDİRGELERİNDE İŞ KOLLARI ...
- Bağımsız Denetçi Kimler Oldu?
- Bağımsız Denetim Yönetmeliği yürürlüğe girdi
- 3.600 günle emekli olama şansım var mı? / Lütfi KÖ...
- Dul ve yetimlere aylık müjdesi! / Sadettin ORHAN
- Yabancı işçilerin çalışma izni muafiyetleri / İbra...
- GEÇERSİZ FESİHLERDE ÇALIŞANLARA PÜF NOKTALAR / VED...
- Malul Çocuğu Bulunan Erkek Sigortalılara Haksızlık...
- 100-150 Kadın Çalışanı Olan İşveren Emzirme Odası ...
- BAĞIMSIZ DENETİM YÖNETMELİĞİ
- Üç konu üç uyarı / Zeki Gündüz
- İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN İŞYERİ TEHLİKE S...
- Esnaf, tüccar avukat, doktor çiftçi ne zaman emekl...
- 25 Aralık 2012, Salı RSS | Sitene Ekle | Giriş...
- Taşeron işyerlerinin SGK sicil numarası olmaz / Me...
- Yaş tashihi ne zaman geçerli olur? / Lütfi KÖKSAL
- Yargıtay’dan dul-yetim aylığı müjdesi / Ali TEZEL
- SGK AFFINDA KISMİ SÜRELİLER İÇİN GSS ADINA SEVİNDİ...
- TÜRKİYE SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER VE YEMİ...
- YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI YÖNETMELİĞİNDE DEĞ...
- SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODALARI YÖNETME...
- SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLİK VE SERBEST MUHA...
- SERBEST MUHASEBECİLER, SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞ...
- İkinci El Otomobil Alım Satımında Vergilendirme ve...
- Yeniden öğretmen olma şartları / Ali Şerbetçi
- Zamanaşımının durması ve hukuksuz bir uygulama / M...
- Yeni sermaye piyasası kanunu ile kar payı sonraki ...
- Yıl Sonu İşlemlerinde Kdv Yönünden Özellikli Durumlar
- SSK Ve Bağkurlu Olarak Çalışanların Sağlıktan Yara...
- İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu İle Çok Ciddi Yüküm...
- Düşük Bedelli Fatura Kesilmesi Hapis Cezası Gerekt...
- Vergi kanunlarına göre defter tasdikleri / İsmail ...
- ASGARİ ÜCRET KOMEDYASINDA PERDE BU HAFTA TEKRARLAN...
- Kim, Ne Zaman ve Nasıl Emekli Olabilecek / Şükrü K...
- 24 Aralık 2012, Pazartesi RSS | Sitene Ekle | ...
- Belgesi olan ek ücret isteyebilir / SADETTİN ORHAN
- Sosyal Güvenlik Kurumunda Ne Kadar Beklersiniz / D...
- Borçlanma Rakamının Sağlıklı Tespitinde İçinde Bul...
- YASAL DEFTERLER (SORU-CEVAP) / Dr. Mehmet Ali AKTAŞ
- Gayrimenkullerin Günlük Veya Haftalık Kiraya Veril...
- E-defter ve e-fatura uygulaması / Veysi Seviğ
- Memurlar evlilik izni kullanabilir / Ali Şerbetçi
- Malulen emekliye intibak zammı var
- Koruma amaçlı köpeklere vergi avantajı / Şükrü Kız...
- Ucuz hizmet borçlanması yapmak için son hafta / Er...
- SGK MEVZUATINDA EKSİK GÜN UYGULAMASI
- İşverene 30 Aralık'a kadar ev ödevi / SADETTİN ORHAN
- Stajyer öğrencilerin ücret ve sigortalılıkları -1-...
- Bayanlara boşluk ödemesi yok / Ali Şerbetçi
- Liseye giden çocuklar 20 yaşına kadar sağlık hizme...
- Çalışanlar Hangi Hallerde İhbar Tazminatı İsteyemez?
- İşverene ceza yağmuru / SADETTİN ORHAN
- Zamanlama çok isabetli olmuş / Lütfi Köksal
- KASIM BİLDİRGELERİNDE MESLEK KODLARI BAŞLIYOR / VE...
- Dedikodu yapan işçi atılır mı? / Ali Şerbetçi
- ÇALIŞANI DÜŞÜK ÜCRETLİ GÖSTEREN BÖYLE YAKALANACAK
- Kdv Kanunu’nda İndirilemeyecek Durumlar
- Ticari Defterlerin Tutulması, Kayıt Zamanı, Açılış...
- AVUKAT, SMMM ve YMM OFİSLERİNE KAT MALİKLERİNDEN İ...
- Yurtdışı mal alımında ödenen komisyon gümrük vergi...
- Teknik personele 1200 lira ek ücret / Sadettin Orhan
- Hangi kurumdan daha önce emekli olabilirim? / Lütf...
- BELÇİKA’da ÇALIŞAN GURBETÇİLERİN HAKLARI
- 2008 sonrası memurları ne zaman emekli olur? / Ali...
- Aynı Vergi Borcunun Aynı Anda Hem Şirketten ve Hem...
- Kocam babasıyla evlenmemi istiyor / Şükrü Kızılot
- İşe içkili gelmek atılma nedeni / Ali ŞERBETÇİ
- Bağ-Kur’luya prim affı geliyor / Dr. Resul KURT
-
▼
Aralık
(307)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder